Belgian Congo

Robin Day reports on the situation in Elisabethville, capital of the breakaway province of Katanga, & asks why is the UN there? The Congo Crisis was a period of political upheaval and conflict in the Republic of the Congo between 1960 and 1965. The crisis began almost immediately after the Congo became independent from Belgium and ended, unofficially, with the entire country under the rule of Joseph-Désiré Mobutu. Constituting a series of civil wars, the Congo Crisis was also a proxy conflict in the Cold War, in which the Soviet Union and the United States supported opposing factions. Around 100,000 people are believed to have been killed during the crisis. Panorama 05/09/1960 Follow on Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #CongoCrisis #Panorama #BBCWorld

1884-85 - Op de Conferentie van Berlijn (1884 - 1885) wordt Congo, als "Onafhankelijke Congostaat" ("Etat Indépandant Congolais", kortweg EIC) of "Congo Vrijstaat", toegewezen aan de Belgische koning Leopold II. Koning Pedro van het ooit zo machtige Kongo-rijk mag voortregeren... als vazal van Portugal. Na een opstand, in 1914, zal hem zelfs de (puur symbolisch geworden) titel "Koning van Kongo" worden ontnomen. Artikel 6 van de "Akte van Berlijn" (26 februari 1885) belooft duidelijk dat "de souvereine machthebbers alle religieuze, wetenschappelijke en liefdadige instellingen zullen beschermen en aanmoedigen, zonder onderscheid van nationaliteit of cultus". De Akte waarborgt alle inwoners van Congo-Vrijstaat, zowel inlanders als buitenlanders, een totale vrijheid van geweten en godsdienst. De openbare uitoefening van elke cultus en de oprichting van religieuze bouwwerken - ook die van de protestanten - mogen aan geen enkele beperking onderworpen zijn. Maar Leopold II, die alle buitenlandse, zowel protestantse als katholieke, missionarissen wantrouwt als mogelijke pottenkijkers, laat zich weinig gelegen aan de mooie intenties van de "Akte van Berlijn" en schrijft in een brief aan de diplomaat Lambermont: "Ik sta erop dat onze Congo wordt gekerstend door Belgen". Hij wendt alle middelen en invloeden aan om Belgische orden en congregaties voor zijn Vrijstaat te interesseren. Hij belooft dat ze mogen rekenen op zijn speciale bescherming en op allerlei materiele en financiele voordelen, o.m. honderden hectaren grond per missiepost. Na herhaaldelijk persoonlijk aandringen van de koning aanvaardt de "Congregatie van het Onbevlekt Hart van Maria", (CICM), kortweg "Scheut" - naar de plaats van het hoofdklooster in de wijk Scheutsveld in Anderlecht - om missionarissen te sturen naar Congo. Op vraag van de Belgische bisschoppen richt paus Leo XIII het "Apostolisch Vicariaat van de Onafhankelijke Congostaat" op en vertrouwt dit exclusief toe aan de Scheutisten. De jonge Congregatie staat voor een ontzaglijke taak want het vicariaat beslaat aanvankelijk het héle grondgebied van de Vrijstaat, met uitzondering van het "Pro-Vicariaat van Opper-Congo" ten westen van het Tanganikameer, waar de Witte Paters hun posities behouden. In 1888 vertrekt een eerste groep ("caravane sacrée") van 4 Waalse scheutisten (o.m. pater Emeri Cambier) naar de Congo Vrijstaat. Via Boma en Leopoldstad, bereiken ze de samenvloeiing van de Congo- en de Kasai-rivier en installeren zich in St-Maria-Berghe, aan de overkant van Kwamouth, waar de Franse Paters Spiritijnen tot 1886 een missiepost hadden. Een tweede groep Scheutisten, onder leiding van pater Camille Van Ronslé uit Lovendegem, komt aan in St.-Maria-Berghe, vanwaar de paters Cambier en Van Ronslé stroomopwaarts trekken en een 2de missiepost aan de Congostroom beginnen in Bangala, omgedoopt tot "Nieuw-Antwerpen" ("Nouvelle-Anvers"). Nog andere missieposten van Scheut volgen: Leopoldstad (1899), de oude hoofdstad Boma (1891) en Luluaburg (1891) in Opper-Kasai. In 1896 wordt Pater Van Ronslé benoemd tot eerste Apostolische Vicaris van het "Vicariaat van de Onafhankelijke Congostaat", installeert zich na zijn wijding in Sinte-Maria-Berghe en verplaatst 3 jaar later zijn bisschopszetel naar Leopoldstad. Inmiddels neemt de missionering steeds sneller uitbreiding en kan zelfs de bloeiende Congregatie van Scheut het werk in het uitgestrekte Congo niet helemaal alleen meer aan. Volg via Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #BelgischCongo #Missionarissen #Scheutistenj

In the 1890s Roger de Goeij in particular was the advocate of the cyclists' cause. He was heard by certain authorities such as King Leopold II, who had a road built at his expense according to the 'plan de Goeij'. However, the development of the paths proceeded very slowly despite the pressure from the cyclists to use the newly installed bicycle load for the improvement of the roads. This hardly happened, however, and to such an extent that English cycling guides advised against cycling tourists in Belgium because the roads are too miserable. One of the emergency solutions in the 1890s was the establishment of cycling tracks where people could cycle more comfortably. In the context of the economic expansion that was fostered in Belgium by King Leopold II, it will come as no surprise that this passion was also personally enjoyed by the monarch. He was seen on many bicycle hitches, and actively supported the new hype. Leopold II liked to visit cycling competitions, especially at the velodromes in Brussels he regularly made himself noticed. From 1891, the 'Prix Du Roi' even took place every year on the National Day. Also in Spa and Ostend there was either a 'Prix Du Roi' or a Royal box. During a visit to the bicycle salon in 1895, the monarch allowed himself to be shown around with great interest among the bicycle models and promised to work for the improvement of the roads in the country, he also took on the sponsorship of the newly founded 'touring club de belgium'. The Karreveld piste was opened on May 17, 1908. From 1909 to 1911, the national championships took place here. King Leopold II, a fervent admirer of Pierre Giffard and "Le Vélo", often attends the competitions organized on the wooden ring. According to Belgavox, the source of these recordings, this video is from 1902, but that is impossible, because the cycling track in this video is the track of Karreveld, this can be seen from various elements in the video, including the location and surroundings and also the advertising texts, including Dunlop on the woodwork. it is also here that the national championships took place between 1909 and 1911, and this track was only opened in 1908. I have a strong suspicion, which can also be seen from the company of the monarch and the clothing of the spectators that this is a video from 1909, probably related to a national championship. Follow on Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #LeopoldII #TrackCycling #Belgium

Démystifier les mythes autour de Léopold II - "Les archives de Léopold II" conférence du Dr Pierre-Luc Plasman présentée à Mémoires du Congo le 08/10/2019. Cette conférence est suivie de questions - réponses. Les Archives du Roi Souverain Léopold Conférence présentée à Mémoires du Congo le 8 octobre 2019 par Pierre-Luc Plasman, Docteur en Histoire et collaborateur scientifique de l’Institut sciences-politiques Louvain-Europe. Captation, intégration des diapositives, montage: Daniel Depreter. pourquoi sommes-nous à nouveau si brutalement confrontés au passé colonial belge ? Pierre-Luc Plasman : « Le bal a commencé avec le meurtre de George Floyd (États-Unis) et la comparaison faite entre la situation en Belgique et celle aux États-Unis. Au fond, le débat mûrit depuis 2008, en partie sous l'impulsion d'associations de personnes d'origine africaine qui ont formulé diverses revendications. Ils questionnent l'héritage colonial dans les espaces publics et émettent des réserves sur l'éducation à l'histoire coloniale ; ils veulent aussi que les différents acteurs reconnaissent leurs responsabilités. Il existe également des interfaces entre ce mouvement et certains partis politiques. Par exemple, le programme d'Ecolo indique qu'une plus grande prise de conscience est nécessaire sur notre passé." Y a-t-il eu par le passé des tentatives pour restreindre l'accès aux archives coloniales ? Plasman : « C'est une légende persistante en fait. Cela est dû en partie au fait que l'ancienne archiviste du ministère des Affaires étrangères, Françoise Peemans, n'était pas trop flexible avec les chercheurs qui posaient des questions, pas seulement sur l'histoire coloniale d'ailleurs. Les archives sont également dispersées : vous pouvez les trouver au ministère des Affaires étrangères, au Musée de l'Afrique (Tervuren), au palais royal et aux Archives de l'État ». « Faute d'argent, toutes ces archives n'ont jamais été entièrement inventoriées. Les consulter n'est donc pas si facile. Les archives de la Sûreté de l'Etat ne sont pas accessibles, mais je ne suis pas sûr qu'on puisse y trouver beaucoup d'éléments nouveaux. Peut-être sur les meurtres de Lumumba et Hammarskjold, je ne sais pas." Pouvez-vous parler d'un « génocide » au Congo ? Plasman : « Est-ce crédible de parler de 10 millions de morts ? Les projections démographiques de Jean-Paul Sanderson (UCLouvain) parlent de 1 à 5 millions d'habitants qui étaient « trop peu » en 1930, si l'on considère la taille de la population à laquelle on pouvait s'attendre à cette époque. La terreur coloniale a joué un rôle important dans l'augmentation des taux de mortalité et la baisse des taux de natalité. « Mais on ne compte pas le nombre de victimes directes : des Congolais sont aussi morts des épidémies. L'Etat Indépendant du Congo (EIC) n'avait pas non plus l'intention d'exterminer systématiquement une partie de la population, même si les témoignages oculaires de l'horreur de l'époque sont à vous glacer le sang. Selon les normes d'aujourd'hui, vous pourriez sans risque qualifier certaines atrocités de crimes contre l'humanité.» Pouvez-vous dire que Léopold II était au courant des abus mais ne voulait pas les voir ? Plasman : « Léopold est informé des scandales depuis 1895. En fait, il a plus appris par la presse que par son administration ou son environnement, car ils gardaient souvent le secret. Léopold II se rend compte que sa position sur la scène internationale est fragile : il charge le colonel Wahis de mettre de l'ordre dans les régimes étatiques et de faire abstraction des faits les plus graves. Même alors, il restait avec des sociétés privées avec des concessions telles que l'Anversoise et l'ABIR ; ils voulaient gagner le plus d'argent possible en faisant appel à des figures de merde comme Hubert Lothaire et Victor-Léon Fiévez, qui semaient la terreur. Leur méfait a provoqué la colère du roi, et il les a traduits en justice. « Dans le même temps, Léopold II refusait de réviser son système d'exploitation. Il a préféré tenir la Wehrmacht (Force Publique) et les sociétés concessionnaires pour responsables des atrocités. Plus d'informations: http://www.memoiresducongo.be/ Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #LeopoldII #Leopold2 #CongoBelge

Pour mettre en valeur la vaste cuvette congolaise, l'Etat Indépendant dut se doter d'un réseau de voies de communication, épine dorsale de toute économie. La base de ce réseau était constituée par l'admirable système hydrographique du Congo. Dans ce réseau fluvial, des chemins de fer devaient être incorporés pour suppléer à la voie d'eau là où elle est interrompue par des chutes et des rapides. Sous l'impulsion de Stanley qui avait lancé le slogan : «Sans le chemin de fer, le Congo ne vaut pas un penny», Léopold II fit étudier le tracé d'un chemin de fer pour contourner les cataractes des Monts de Cristal. Ce chemin de fer fut construit à grande peine, de 1890 à 1898. L'étape suivante souhaitée par le Roi, qui espérait ainsi s’assurer un débouché vers le Nil, était de relier par une voie ferrée les contrées frontalières de l'Est du pays aux biefs navigables du fleuve Congo. Dès janvier 1898, le Roi ordonna l'étude d'un chemin de fer pour relier Stanleyville, centre stratégique de la cuvette congolaise, au lac Albert. L'Etat entreprit lui-même les études du nouveau chemin de fer et chargea l'ingénieur Auguste Adam de faire les reconnaissances sur le terrain. Pendant trois ans et demi, Adam et son équipe vont étudier des tracés à travers des contrées accidentées, souvent inconnues au coeur de la grande forêt vierge. Le tracé étudié comportait le trajet Stanleyville – Mahagi d'une longueur de 1.120 km. Alors que le groupe d'études s'activait sur le terrain, l'Etat Indépendant, dont les ressources financières étaient limitées, chercha un financier capable de réunir les capitaux nécessaires à la construction du chemin de fer et à la mise en valeur des régions qu'il traversera. En 1901, le Roi accorda sa confiance à un industriel belge, Edouard Empain (1852-1929). Grand financier autant que génie industriel, Edouard Empain avait fondé sa banque et était bien introduit dans les milieux financiers internationaux. Le Groupe Empain, constitué en 1892, contrôlait une série de Sociétés "Holding" qui se distinguaient par d'importantes réalisations dans le domaine des transports en commun en Belgique, en France où il fonda le "Métropolitain de Paris", en Russie, en Espagne, en Chine et en Egypte où une des sociétés de son Groupe avait obtenu la concession des tramways du Caire. A la veille de Noël 1901, le Roi approuva la convention à intervenir entre l'Etat Indépendant et la future société anonyme belge "Compagnie des Chemins de Fer du Congo Supérieur aux Grands Lacs Africains", en abrégé la Compagnie des Grands Lacs, ou C.F.L. L'objectif du C.F.L. était la construction et l'exploitation de deux chemins de fer, l'un reliant le fleuve Congo à Stanleyville au lac Albert et l'autre reliant le fleuve Congo au lac Tanganyika. Ce programme initial allait être modifié quelques semaines à peine après la constitution de la Compagnie. Pour mettre en valeur les richesses du Katanga, il fallait relier au plus vite cette région à un port de mer. Le C.F.L. fut donc chargé de réaliser, en priorité, une liaison mi-ferrée mi-fluviale entre Stanleyville et Bukama au Katanga. Les objectifs du C.F.L. étaient donc élargis et le texte de la Convention fut modifié en ce sens en 1903. Si la priorité était donnée à la liaison Stanleyville - Katanga, la construction du Congo-Nil restait au programme. Aux termes de la Convention passée entre l'E.I.C. et Empain, l'Etat du Congo prenait à sa charge les études du tracé et la construction du réseau tandis que la Compagnie des Grands Lacs finançait les travaux et l'achat du matériel et elle exploiterait les lignes après leurs achèvements. Cette clause fut imposée par le roi Léopold II pour éviter lors de la construction du réseau du C.F.L., les difficultés quant au recrutement de la main d'oeuvre indigène, comme ce fut le cas lors de la construction du chemin de fer de Matadi à Léopoldville, l'Etat disposant du droit de recrutement pour des travaux d'utilité publique. Comprenant que la construction du réseau allait nécessiter l'investissement d'énormes capitaux dont la rentabilité n'était pas assurée, l'Etat concéda à la Compagnie, à titre de garantie et de rémunération pour les capitaux engagés, la concession de vastes domaines fonciers et miniers dans la Province Orientale. La tâche imposée au C.F.L. était immense et complexe. Il s'agissait de construire et de faire fonctionner au centre de l'Afrique, à quelque 2.000 kilomètres de la côte, dans des régions alors bien peu connues et sortant à peine des horreurs de l'esclavagisme, un immense complexe mi-ferré mi-fluvial totalisant plus de 1700 kilomètres. La construction de cette artère transcongolaise prit un peu plus de douze ans. Les travaux débutèrent en janvier 1903 à Stanleyville et furent achevés en février 1915, pendant la Première Guerre mondiale, quand le rail atteignit les rives du lac Tanganyika à Albertville. Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #CongoBelge #GrandsLacsAfricains #Documentaire

The Congo, the largest country in Central Africa, was granted its independence from Belgium in 1960. This riveting historical documentary, using a wealth of archival material, illustrates how the legacy of colonialism effected modern Congo, led first by Patrice Lumumba, then by General Mobutu for thirty years. From 1908, when King Leopold II ceded his land grants to the Belgian people, economic development was seen as the first stage of the process of colonization. A new industrial port, along with road and rail networks, opened up the Congo to overseas trade. The Belgians brought with them an efficient system of administration, education and healthcare. The Congo's resources - timber, palm oil, diamonds, coffee and rubber - enriched the motherland. By the end of World War II, the relationship between the colonizers and colonized changed. The pace accelerated towards decolonization. However, independence brought its own problems. Two leaders emerged, Patrice Lumumba and General Mobutu, and conflict between them ended with the murder of Lumumba and Mobutu's seizure of power. From Congo to Zaire takes a fresh look at the Congo's turbulent history and provides new insights into the problems it faces today. Follow on Twitter: http://twitter.com/BasedCongo #Congo #Zaire #Documentary

Laurent Monsengwo: "Hebben de Congolezen u gezegd dat u excuses moet vragen?" "Er zijn belangrijker zaken." Dat antwoordt monseigneur Laurent Monsengwo op de vraag of België zijn excuses moet aanbieden aan Congo voor de wreedheden die zijn begaan tijdens het koloniale verleden. Onze Afrika-expert Peter Verlinden sprak met Monsengwo. Laurent Monsengwo is de gewezen aartsbisschop van Kinshasa en wordt dikwijls het levende geweten van Congo genoemd. Hij wordt vaak vergeleken met Desmond Tutu, zijn Zuid-Afrikaanse collega. Monsengwo is al dertig jaar een boegbeeld van de strijd voor democratie en mensenrechten in Congo. Onze reporter Peter Verlinden kreeg bij hoge uitzondering de kans hem te interviewen. Verlinden had het met de Congolese geestelijke onder meer over de oproep van een expertengroep van de Verenigde Naties aan België om excuses aan te bieden voor ons koloniale verleden en de misdaden die tijdens dat "donkere hoofdstuk" uit de Belgische geschiedenis hebben plaatsgevonden. "U vraagt me wat de Congolezen daarover denken. Maar hebben de Congolezen u gezegd dat u excuses moet vragen?", reageert Monsengwo. "Er zijn belangrijker zaken, zoals de ontwikkeling van het land, enzovoort." Monsengwo waarschuwt ook: "Als men dat aanpakt, dat betekent dat het dossier open ligt en het riskeert andere te openen. Laat ons dan de zaken aanpakken met moed en een open geest om het mogelijk te maken dat deze mensen niet te ver gaan in de dossiers die dan boven komen." Volg via Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #BelgischCongo #Congo #PeterVerlinden #LaurentMonsengwo

Le 4 janvier 1959, des émeutes éclatent soudainement à Léopoldville, capitale du Congo belge. Il faudra plusieurs jours pour rétablir le calme. Mot d’ordre des autorités coloniales : tout faire pour minimiser la portée de cette véritable rébellion. Et pourtant, ces événements constituent en réalité le véritable coup d’envoi de la décolonisation du Congo belge. Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #CongoBelge #Leopoldville #JosephKasaVubu

July 21, 1959, the last military parade in honour of the National Holiday of Belgium marches through the streets of Stanleyville, (Today Kisangani). A year later Congo will be independent. Follow on Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #Stanleyville #BelgianCongo #ForcePublique

Hoezeer de volgende koninginnen (of het nu koningin Elisabeth of koningin Astrid is) in de hoofden van de mensen zijn gebleven, Marie-Henriette is voor de meesten van ons een onbekende. Ze is een vrouw van de schaduwen. Ten eerste omdat haar man een reus was! Leopold II was nogal een persoonlijkheid en Marie-Henriette leefde eigenlijk in zijn schaduw. Maar bovenal werd er destijds niets anders van haar verwacht. De vrouw van de koning had als enige missie om kleine prinsen te maken. Was het een gearrangeerd huwelijk? Natuurlijk! Je moet je realiseren dat toen Leopold II in 1853 trouwde, België nog maar 23 jaar bestond. Het is dus een heel jonge staat, nogal fragiel en om die te consolideren zei Leopold I tegen zichzelf dat hij zijn zoon (de toekomstige Leopold II) moest huwen met de dochter van een grote buitenlandse koninklijke familie. , de meest prestigieuze van de koninklijke families, dat zijn de Habsburgers van Oostenrijk-Hongarije. En zo viel de keuze op Marie-Henriette de Habsbourg. Het is dus geen liefdeshuwelijk. De toekomstige echtgenoten kennen elkaar niet. En ze ontmoeten elkaar niet eens op de trouwdag omdat het een proxy-huwelijk is. Maar komt ze eigenlijk wel naar België? Zoals bij elk goed zakelijk contract, verzenden we de goederen zodra de papieren zijn ondertekend! Het is best verschrikkelijk om dat te zeggen, maar dat is precies wat er gaat gebeuren met Marie-Henriette. Ze komt een tiental dagen na haar huwelijk in België aan en schrijft aan een vriendin: Als God mijn gebeden zal beantwoorden, zal ik niet lang meer leven. Je moet weten dat ze 17 jaar oud is. Ze is een kind, heel levendig, speels. Ze lacht veel. Ze heeft een passie voor paarden waarop ze schrijlings rijdt als ze in België aankomt. Wat de dames toen niet deden! De satirische pers spreekt over het huwelijk van een bruidegom en een non. De bruidegom is zij. En de non is Léopold, die vreselijk serieus en streng is, Maar ze zal hem de kinderen geven die hij verwacht. Twee dochters: Louise en Stéphanie. En vooral de zoon die hem opvolgde: een kleine Leopold. Voor Marie-Henriette is het een vrij gelukkige periode. Ongeveer tien jaar waarin ze veel voor haar kinderen zal zorgen. Tot die vreselijke dag toen ze haar zoon verloor. De kleine Leopold had een nogal fragiel gestel en op een winterse dag, tijdens het spelen in het park, in Laken, viel hij in een vijver, hij kreeg een longontsteking en stierf er een paar dagen later aan. Hij was 9 jaar oud. Je kunt je de pijn voorstellen van iemand die haar kind verliest. Maar daarnaast is er de woede, de woede van Leopold II, die zijn erfgenaam ziet verdwijnen. En voor hem is dat het drama. Houdt hij Marie-Henriette verantwoordelijk? In ieder geval verantwoordelijk voor het feit dat ze haar maar één zoon heeft gegeven. Ze zal dus instemmen met een vierde kind, in de hoop natuurlijk dat het een jongen wordt. Helaas is het een meisje en van daaruit trekt Marie-Henriette zich terug in zichzelf. Totdat ze besluit om in Spa te gaan wonen, ver van haar man, die haar veracht, die bovendien veel avonturen beleeft, en zelfs kinderen die uit deze avonturen worden geboren. Het is dan ook in Spa dat Marie-Henriette in 1902 een einde aan haar leven maakt. Bijna alleen. Voor haar die toch was opgegroeid in de pracht van het hof van Wenen, is het uiteindelijk een treurig lot. En haar laatste wens zal zijn om begraven te worden met het jongetje dat ze 33 jaar eerder verloor. Ze schreef erover: Ik wens te rusten bij de zoon wiens dood mijn leven verbrijzeld heeft. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #MarieHenriette #Leopold2 #België

The Prince Regent of Belgium, Prince Charles, visits Paulis (Today Isiro) and Stanleyville (Today Kisangani), in the equatorial Rainforest of the Belgian Congo. (Prince Charles, Count of Flanders was a member of the Belgian royal family who served as regent of Belgium from 1944 until 1950. His regency ended when his elder brother, King Leopold III, was allowed to return to Belgium. Shortly after returning and resuming his monarchical duties, Leopold abdicated in favour of his son Baudouin.) Follow on Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #PrinceRegentCharles #Paulis #BelgianCongo

Le 24 novembre 1964, 6 heures du matin... 546 para-commandos belges sont largués sur Stanleyville (Kisangani, aujourd'hui) dans le nord-est du Congo. L'effet de surprise est total. La plus grande opération de sauvetage humanitaire de notre histoire commence. Stanleyville est rapidement bouclée et plusieurs centaines d'Européens - des Belges pour la plupart , retenus en otages depuis 6 mois par la rébellion Simba, sont libérés. Hélas, dans la confusion générale, les rebelles ont eu le temps de massacrer une trentaine d'hommes, de femmes et d'enfants.Mais l'opération « Dragon rouge » est considérée comme une réussite. Les para-commandos belges ont rempli leur mission : un maximum d'otages sont sains et saufs. Le surlendemain, c'est l'opération « Dragon noir ». Les paras sautent sur Paulis, une cité en pleine forêt équatoriale, à 350 km au nord de Stan et, là aussi, plusieurs centaines d'otages sont sauvés.Quelques jours plus tard, les paras-commandos rentrent au pays couverts de gloire. Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #Stanleyville #Kisangani #CongoBelge

Le 24 novembre 1964, 6 heures du matin... 546 para-commandos belges sont largués sur Stanleyville (Kisangani, aujourd'hui) dans le nord-est du Congo. L'effet de surprise est total. La plus grande opération de sauvetage humanitaire de notre histoire commence. Stanleyville est rapidement bouclée et plusieurs centaines d'Européens - des Belges pour la plupart , retenus en otages depuis 6 mois par la rébellion Simba, sont libérés. Hélas, dans la confusion générale, les rebelles ont eu le temps de massacrer une trentaine d'hommes, de femmes et d'enfants.Mais l'opération « Dragon rouge » est considérée comme une réussite. Les para-commandos belges ont rempli leur mission : un maximum d'otages sont sains et saufs. Le surlendemain, c'est l'opération « Dragon noir ». Les paras sautent sur Paulis, une cité en pleine forêt équatoriale, à 350 km au nord de Stan et, là aussi, plusieurs centaines d'otages sont sauvés.Quelques jours plus tard, les paras-commandos rentrent au pays couverts de gloire. Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #Stanleyville #Kisangani #CongoBelge

Weinig bekend van Leopold is dat hij als senator van rechtswege opeenvolgende regeringen aanmaande tot sociale maatregelen zoals de lotsverbetering van de armen in de industriesteden, tot economische vooruitgang door een verdere industrialisering en een goed uitgebouwde Antwerpse haven, tot een betere mobiliteit met nieuwe spoorwegen, een beter wegennet en investeringen in stoomschepen, en tot een versterking van het militair apparaat door onder meer de invoering van de algemene dienstplicht. Op het vlak van het enkelvoudig stemrecht voor mannen lag hij dan weer compleet dwars. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #LeopoldII #SociaalBeleid #België

Kinderen van de Kolonie. Toen België in de zomer van 1960 van de ene dag op de andere zijn kolonie in de steek liet, kwam er voor een grote groep Belgische kinderen en jongeren abrupt een einde aan een zeer bijzondere kindertijd. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #BelgischCongo #KinderenVanDeKolonie #DochterVanDeDekolonisatie

Het Belgische koloniale rijk bestond uit overzeese kolonies en protectoraten die door België werden gecontroleerd. Tijdens haar koloniale tijd bestuurde België verschillende kolonies en concessies: Belgisch Congo (moderne Congo) van 1908 tot 1960, en Ruanda-Urundi (Rwanda en Burundi) van 1922 tot 1962, maar ook een kleinere concessies in China, West-Afrika en Brazilië. België was ook medebeheerder van de internationale zone van Tanger in Marokko. En tussen 1843 en 1854 was er een Belgische kolonie in Guatemala. Gedurende de jaren 1830 en 1908 stelden Belgische militairen en kapitaalkrachtigen, plannen voor aan koning Leopold I en Leopold II voor de uitbouw van koloniën in Algerije, Argentinië, Brazilië, Mexico, Paraguay, Mexico-staat Puebla, Sandwicheilanden, Nicaragua, Costa Rica, San Salvador, Honduras, Guatemala, Rio Nunez, Marie, Westkust van Afrika, Bolivia, Colombia, Guyana, Argentinië, La Plata, Argentinië, Villaguay, Patagonië, Florida, Texas, Wisconsin, Pennsylvania, Missouri, Kansas, Isle of Pines, Cozumel, St. Bartholomew Island, Haïti, Tortugas, Faeröer, Portugal, Isle of Nordstrand, Cyprus, Suriname, India, Java, Filippijnen, Abessinië, Barbarijse kust, Guinee kust, Madagascar, Republiek Zuid-Afrika, Nicobar, Singapore, Nieuw-Zeeland, Nieuw-Guinea, Papoea, Australië, Fiji, Maleisië, Marianen, Nieuwe Hebriden en Samoa. Hoe ambitieus de projecten van mannen als Abraham Cohen, Charles de Thierry en graaf de Hompesch wel waren, ze draaiden allemaal uit op een fiasco. Uiteindelijk bestond 98% van het overzeese grondgebied van België uit slechts één kolonie (ongeveer 80 keer groter dan België zelf) bekend als Belgisch Congo. Dit was ontstaan uit het de onafhankelijke Congostaat van de koning Leopold II. Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #BelgischeKoloniën #BelgischKoloniaalRijk #koloniën

In België en Nederland is er discussie over de zwarte helper van #Sinterklaas. Extreem Links beweert dat #ZwartePiet een racistische karikatuur zou zijn uit de koloniale tijd... Dan toch niet uit de Belgische koloniale tijd in Congo, want daar waren de Pieten wit... Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #Sinterklaas #ZwartePiet #BelgischCongo

Présentation par Claude Charlier : l’Ecole d’art populaire indigène “Le hangar” et l’Académie des beaux-arts d’Elisabethville. Ecoles de Pierre Romain-Desfossés et de Laurent Moonens. Nombreuses reproductions de peintures. Vidéo de: https://www.memoiresducongo.be/art-pictural-au-congo/ Suivre sur Twitter: https://twitter.com/BasedCongo #CongoBelge #PeinturesCongolaise #documentaire

Tijdens de laatste jaren van zijn koningschap verblijft Leopold nog het liefst Cap Ferrat. Daar verblijft hij niet alleen, maar in het gezelschap van de laatste grote liefde van zijn leven : Blanche Delacroix, een vrouw van eenvoudige komaf met wie hij had kennisgemaakt op de Wereldtentoonstelling van 1900 in Parijs. Ze gaat nu door het leven als 'la Baronne Vaughan', maar intieme kring noemt Leopold haar 'Très Belle'. En zij hem : 'Très Vieux'. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

In juli 1896 organiseert de nog maar net opgerichte Automobile Club de Belgique in Spa de allereerste publieke demonstratie van automobielen in België. Eregaste is koningin Marie Henriette. Ze kan op dat ogenblik onmogelijk vermoeden dat dankzij deze prille industrie haar man fortuinen zal maken. De vraag naar autobanden stijgt pijlsnel, en dus ook de vraag naar rubber. Iets wat in de Vrijsstaat van de bomen druipt. Algauw kan de vraag het aanbod niet meer bijhouden. De methodes om aan rubberwinning te doen in Congo worden alsmaar driester. De Force Publique gaat zich te buiten aan plunderingen, vrouwen worden gevangen gezet tot de lokale chefs met genoeg rubber voor de dag komen. De Britse missionaris George Grenfell weet een van de oorzaken van de problemen in Congo goed te verwoorden: “Gelet op het aantal eenzame posten dat blanke alleenstaande mannen bezetten met slechts een handjevol inheemse soldaten te midden van half onderworpen en vaak wrede en bijgelovige volkeren, hoeft het niet te verbazen dat meer waanzin aan het daglicht zal komen. Maar het is het systeem dat veroordeeld moet worden, meer dan het arme individu dat, overweldigd door koorts en angst, de controle over zichzelf verliest en zich te buiten gaat aan vormen van intimidatie om zijn autoriteit hoog te houden.” Een bijkomend probleem is dat Congo op dat ogenblik nog geen juridisch systeem heeft om dit soort zaken te bestraffen. Er moet geïmproviseerd worden. Daarenboven is er een gebrek aan kwalitatief personeel om een goede organisatie op poten te zetten. De Amerikaanse zwarte historicus en protestantse baptistendominee George Washington Williams heeft het plan om met een dozijn andere hooggeschoolde rasgenoten terug te keren naar Afrika om daar orde op zaken te stellen en de Amerikaanse know-how te importeren. Hij krijgt de toelating van de Koning om in Congo polshoogte te gaan nemen. Wat hij daar ziet slaat hem met verstomming. Iets waar hij uiting aan geeft in een open brief gericht aan de koning die veel stof doet opwaaien. Hij is geschokt door de brutale, soms bestiale behandeling van de bevolking: "Al de misdaden die aan de Congo worden gepleegd, geschieden in uw naam en u zal zich voor de rechtbank van de publieke opinie moeten verantwoorden voor het wanbestuur van een volk, waarvan u het welzijn is toevertrouwd door de achtbare Conferentie van Berlijn in 1884-1885. Ik roep hierbij de mogendheden die deze beginnende staat aan u hebben toevertrouwd en waarvan u de regels schandelijk hebt overtreden plechtig op om een internationale onderzoekscommissie in te stellen om de vermelde misdaden te onderzoeken, in de naam van de mensheid, de handel, het grondwettelijk bestuur en de christelijke beschaving." GEORGE. W. WILLIAMS, Stanley Falls, Midden-Afrika, 18 juli 1890 Leopold II komt in nauwe schoentjes. Zijn omgeving tracht hem ertoe te bewegen om minder prestatiedruk uit te oefenen op de Congolese overheden. Leopold wil wel paal en perk stellen aan de wandaden, maar hij schijnt niet te beseffen dat hij het systeem ook structureel moet aanpakken. Ook wanneer de rapporten over de weerzinwekkende toestanden in de Vrijstaat blijven toekomen, reageert Leopold telkens met klare strenge instructies om de misbruiken een halt toe te roepen maar blijft hij zich tegelijkertijd halsstarrig vasthouden aan zijn beleid. In België doet Leopold zijn best om de publieke opinie aan zijn kant te houden. Hij bewerkt de media door ze om te kopen. Wanneer in 1901 de tienjarige Congo-overeenkomst met België afloopt staat Leopold voor de keuze: de lening terugbetalen of Congo opgeven en aan België overdragen. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

Bij het 25 jarige jubileum van Leopold als regerend vorst wordt Stanley van stal gehaald. De held wordt van de ene feestzaal naar de andere gesleurd. Leopold vereert hem met de Leopoldsorde. Samen nemen ze de hele Congolese situatie onder de loep. De hamvraag is hoe de Vrijstaat rendabel kan worden. Stanley wijst de vorst o.a. op het potentieel van rubberwinning. “Je kunt het aan bijna elke boom vinden. Toen we ons een weg door het woud baanden, regende het letterlijk rubbersap. Onze kleren hingen er vol van. De Congo telt zo veel zijrivieren dat een goed georganiseerd bedrijf hier makkelijk een paar ton rubber per jaar kan winnen. Je hoeft maar zo’n rivier op te varen en de takken met rubber hangen bijna tot in je schip.” De rubberwinning wordt verdeeld onder concessiehouders. Dat leidt al gauw tot wantoestanden. Men schakelt over naar ‘gedwongen arbeid’. In Congo wordt inmiddels zwaar strijd geleverd door majoor Dhanis en de slavenhandelaars. De krijgsverrichtingen worden getekend door gruwelen die de Europeanen met stomheid slagen. Dat belet Leopold echter niet om zoete broodjes te bakken met de meester-slavenhandelaar Tippo Tip. Hij stelt hem zelfs aan als gouverneur van de provincie Stanley Falls en daarbij mag hij zelfs zijn ‘private trade’ verderzetten. Tippo Tip wrijft zich in de handen. En Leopold gaat nog een stapje verder. Tot tweemaal toe keurt hij wapenleveringen aan Tippo Tip goed. De strijd zal uiteindelijk beslecht worden in het voordeel van het Westen, maar voor Leopold en zijn Vrijstaat resulteert het in een gigantische financiële kater. Er zit niets anders op dan opnieuw leningen aan te gaan. 1890. De arbeidersmanifestaties voor het algemeen stemrecht verontrusten de koning. Leopold staat niet onverschillig tegenover de schrijnende ongelijkheid. De sociale wantoestanden moeten verbeteren, maar niet onder druk van stakingen en geweld. Tegelijkertijd beseft Leopold wel dat hij mee moet met zijn tijd. Zijn populariteit staat op een dieptepunt en hij is dus bereid om zich te laten inwijden in een mogelijke nieuwe kieswetgeving. Bij de verkiezingen van oktober 1894, slagen de socialisten erin om voor het eerst 28 zetels in de kamer te bemachtigen. De uitbreiding van het stemrecht kan nu niet meer tegengehouden worden. Leopold tracht zijn financiële zaken weer op orde te brengen. Dankzij een gigantisch netwerk van bankiers en zakenmensen in binnen-en buitenland beginnen zijn beleggingen goed op te brengen. Soms handelt hij zelfs met voorkennis. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

De sociale strijd, financiële kopzorgen en een groot seksschandaal. Op 26 februari 1885 wordt de Akte van Berlijn getekend. De akte regelt een immense vrijhandelszone in het Congobekken en maakte het tot een neutraal territorium. Verder verklaart de akte de oorlog aan de slavernij. De akte bevat slechts één vervelend artikel, Art 17, geeft de grootmachten het recht om een internationale commissie op te richten die toezicht moet houden op de vrijheid van handel en scheepvaart in Congo. Daardoor kan Leopold geen douanerechten innen op de Congostroom. Een tikkende tijdbom. In april 1885 barst in Londen een groot seksschandaal los. Het is de Engelse onderzoeksjournalist William Stead die de zaak aan het licht brengt. De Londense luxe-prostituee Mary Jeffries zou minderjarige meisjes geleverd hebben aan hooggeplaatste heren. En al zijn er geen bewijzen voor de betrokkenheid van Leopold II, zijn naam wordt wel genoemd. In België vindt dit verhaal vooral weerklank bij de socialistische kranten. Leopold II loopt grote reputatieschade op maar het houdt hem niet uit zijn slaap. Inmiddels leven honderdduizenden Vlaamse boerenfamilies in bittere armoede. Ze trekken massaal naar Noord-Frankrijk als seizoensarbeiders of emigreren naar Amerika. In Wallonië zorgt de industrialisering voor nieuwe jobs, maar de werkomstandigheden zijn er verschrikkelijk. Er breken opstanden uit en Leopold staat er op dat deze onmiddellijk neergeslagen worden. De armoede van zijn bevolking is geen prioriteit voor de koning. Zijn hele leven lang zal Leopold II eenzelfde houding aannemen tegenover de sociale kwestie, namelijk die van paternalistische weldoener, maar zeker niet die van sociale hervormer. “ Wij moeten een eind maken de anarchie en aan de ondertussen onophoudelijke prediking ervan.” En hij heeft nog meer kopzorgen. Er is de schoolstrijd die volop woedt en waarin hij absoluut een neutrale positie moet behouden. En dan is er nog zijn kolonie :De Vrijstaat Congo is inmiddels een geldverslindend monster geworden. Leopold krijgt het amper gefinancierd. Bevriende bankiers kunnen hem geen leningen meer toestaan. Leopold kan niet anders dan besparen op alles wat mogelijk is, tot grote treurnis van zijn vrouw Marie-Henriette. Maar dan biedt zich vanuit onverwachte hoek weer een opportuniteit aan. De strijd tegen de slavenhandel, wordt nieuw leven ingeblazen door de Franse kardinaal Lavigerie. Dit zou wel eens de oplossing kunnen zijn voor zijn financiële problemen. In 1889 , op een internationale conferentie in Brussel, ziet de koning zijn kans om een nieuwe eis op tafel te leggen : het heffen van douanerechten om de strijd tegen de slavenhandel te financieren. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

Henry Morton Stanley is voor Leopold II de juiste man op het juiste moment. Het is 1878 en Stanley lobbyt in Engeland om nog meer exploraties te kunnen maken in Congo. Zonder succes. De Engelsen zijn maar weinig onder de indruk van zijn prestaties. Voor Leopold is het dus het ideale moment om Stanley voor zijn kar te spannen. AIA-secretaris-generaal Greindl waarschuwt zijn baas ervoor dat al die moeite waarschijnlijk vergeefs is. België zal immers nooit meewerken aan zulke onderneming. Het advies valt in dovemansoren en Stanley wordt ingehuurd. In het paleis is de temperatuur ondertussen onder het vriespunt gezakt. De koning is onaanspreekbaar geworden en Marie Henriette maakt zich grote zorgen over de financiële implicaties van Leopolds plannen. Hij maakt van zijn Afrika-ondernemingen een ware organisatorische poppenkast : het AIA, het AIC, het CEHC, het is een kluwen van jewelste. Precies zoals Leopold het graag ziet. In een brief aan één van zijn medewerkers schrijft hij het letterlijk. “We moeten ervoor zorgen dat het niet al te duidelijk is dat de Association du Congo en de Association Africaine twee verschillende zaken zijn. Het publiek begrijpt dat niet. Het zal ervan uitgaan dat er sprake is van twee fases, waarvan de eerste niet meer van belang is.” 1879. Stanley vertrekt naar Afrika voor zijn eerste missie in opdracht van Leopold. De instructies van de vorst laten niets aan de verbeelding over. “Het gaat niet om Belgische kolonies. Het gaat om het oprichten van een nieuwe, zo groot mogelijke staat en om het bestuur daarvan. Het moet duidelijk zijn dat er in dit project geen sprake van kan zijn de negers ook maar de geringste vorm van politieke macht toe te kennen. Dat zou belachelijk zijn. De blanken, die de posten leiden, hebben alle macht in handen.” Stanley beschrijft met ontzetting de vreselijke taferelen die zich in Congo afspelen. Maar ook via andere bronnen komen verslagen binnen van gruwelijkheden en kannibalisme. Tegelijkertijd verschaffen deze ‘bevindingen’ het idee dat het donkere continent zich goedschiks of kwaadschiks heeft te onderwerpen. Uit zijn geschriften blijkt dat ook Stanley die mening is toegedaan. “Alleen door te bewijzen dat we superieur zijn aan de wilden, niet alleen door onze macht om hen te doden maar door onze hele manier van leven, kunnen we hen onder controle krijgen zoals ze nu zijn, in hun huidige stadium; het is noodzakelijk voor hun eigen welzijn, zelfs meer dan het onze." Onverwacht stuurt Frankrijk een eigen expeditie naar het Congobekken. Pierre Savorgnan de Brazza maait het gras weg voor de voeten van Stanley door er zelf contracten af te sluiten met inheemse staatshoofden. De oprichting van een station dat later Brazzaville zou gaan heten kan niet vermeden worden. De koning is razend. Leopold broedt op een volgende zet. Vermits in Midden-Afrika ook alles draait om een machtsevenwicht tussen de grootmachten, zendt hij een gezant naar Berlijn om aan te dringen op een conferentie. Leopold wil de AIC-grenzen, uitgetekend door Stanley officieel laten bekrachtigen, en zo de AIC een officiële status geven. Dat alles onder het mom van de oorlog tegen ‘de slavenhandel’. Bismarck beseft meteen dat het om een ‘Schwindel’ gaat. Anderzijds heeft Bismarck ook geen alternatief. Hij vindt Leopold best sympathiek, maar ook dwaas. Als Leopold dan toch zo gek is om zijn fortuin te riskeren in Midden-Afrika, kan hij dit maar beter laten gebeuren. Op 26 februari 1885 wordt de Akte van Berlijn getekend. De akte regelt een immense vrijhandelszone in het Congobekken en maakte het tot een neutraal territorium. Verder verklaart de akte de oorlog aan de slavernij. De akte bevat slechts één vervelend artikel : Art 17 geeft de grootmachten het recht om een internationale commissie op te richten die toezicht moet houden op de vrijheid van handel en scheepvaart in Congo. Daardoor kan Leopold geen douanerechten innen op de Congostroom. Een tikkende tijdbom. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

Wanneer Leopold II in 1865 de troon bestijgt, maakt hij de belofte om België ‘mooier en beter’ te maken. Hij heeft uitgesproken ideeën over de verfraaiing van Brussel, zeker als het over parken gaat. Hij legt daarvoor al zijn gewicht in de schaal en tast soms diep in zijn eigen buidel om grote stukken grond aan te kopen. “ Ik ben genereus en sta op het punt een offer te brengen van meerdere miljoenen ter verfraaiing van mijn hoofdstad. Het zal me drie tot vier jaar loon kosten, maar ik wens dat mijn leven hier op aarde veel sporen nalaat “ Onder zijn bestuur worden er 16 nieuwe parken en lanen aangelegd. Het wordt hem in dank afgenomen, want het Ter Kamerenbos wordt bijvoorbeeld een groot succes. Ook de overkoepeling van de Zenne en een brede ringweg rond Brussel behoren tot zijn moderniseringsplannen. Het vele geld dat hij uitgeeft voor openbare werken staat echter in schril contrast met zijn eigen bijna ascetische levensstijl. Plantkunde is één van zijn hobby’s. Reden waarom hij de beroemde Koninklijke serres laat bouwen. Dit revolutionaire bouwwerk van Alphonse Balat en Henri Maquet zet de Belgische architectuur wereldwijd op de kaart. Vanaf 1872 is hij ook bezig met de plannen voor het Jubelpark. Dat zou klaar moeten zijn tegen 1880 voor de viering van het 50-jarige jubileum van België. Maar het gaat trager dan voorzien : de eerste steen wordt pas gelegd in 1890. Zijn grootste ambitie blijft echter de economische expansie van het land. Ondanks de Belgische neutraliteitspositie begint hij weer ernstig na te denken over een kolonie. Hij beseft dat hij daarvoor eerst de publieke opinie op zijn hand moet krijgen. Leopold volgt de publicaties van de geografische verenigingen op de voet. Kaarten worden tot in de kleinste details bestudeerd. Vooral de verslagen van Livingstone brengen hem op ideeën. Afrika! Geen enkele van de grootmachten schijnt belangstelling te hebben voor dit ‘donkere continent’. Leopold ziet zijn kans schoon. Hij wil grootste expedities opzetten naar dat nog onontgonnen Afrika. Tegen zijn nauwe medewerkers heeft hij de mond vol van ‘het beschavingsidee’. “Deze expedities beantwoorden aan een buitengewoon beschavende christelijke gedachte: de slavernij in Afrika afschaffen, de duisternis die nog in een deel van de wereld heerst verdrijven, de hulpbronnen die reusachtig lijken leren kennen, kortom, er de schatten van de beschaving uitstorten, dát is het doel van deze moderne kruistocht ons tijdvak waardig.” Het komt er nu op aan om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen. Daarom organiseert hij in september 1876 een eigen geografische conferentie in Laken. Leopold laat tijdens de conferentie niets merken van zijn koloniale ambities, maar stelt wel voor om Midden-Afrika onder het bestuur te brengen van een soort internationale autoriteit die de slavenhandel kan bestrijden en beschaving rondstrooien dankzij reguliere handel en systematische exploratie. Daarmee kroont hij zich tot de morele leider van de beweging tegen slavernij. Op de laatste dag van de conferentie wordt de ‘Association internationale pour l’exploration et la civilisation de l’Afrique centrale’ of kortweg de AIA opgericht. De conferentie wordt door iedereen als een groot succes beschouwd. Niemand heeft in de gaten wat de ware ambities van Leopold zijn. Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal

De kersverse koning Leopold II is alles behalve een familieman. De sfeer op het koninklijk paleis is ‘ijselijk’. En er dienen zich nog meer familieproblemen aan... Na de plooien te hebben glad gestreken met Napoleon III omdat zijn broer Philippe per se met een Pruisische kroonprinses wil trouwen moet hij zich ontfermen over het trieste lot van zijn zus Charlotte. Charlotte, keizerin van Mexico en echtgenote van Maximiliaan, loopt de Europese hoven af om steun te zoeken voor het neerslaan van de opstand in haar keizerrijk. Ze vindt nergens gehoor, zelfs niet bij de Paus. Ze wordt langzaamaan gek en wordt opgesloten in het Italiaanse kasteel Marimare. Leopold stuurt zijn trouwe medewerker Goffinet en zijn echtgenote Marie-Henriette eropuit om Charlotte daar weg te halen. Leopolds zoontje Elias wordt na een val in de vijver van het koninklijke domein doodziek. De angst om zijn zoon te verliezen laat Leopold niet meer los. In een brief aan zijn nicht Queen Victoria schrijft hij: “Pardon, lieve nicht, voor deze brief, die in feite slechts een gezondheidsbulletin is. Vooral bekommerd om een gezondheid die mij zo dierbaar is, ben ik bijna niet bij machte om nog over iets anders te spreken.” Een longontsteking in combinatie met een hartkwaal wordt het kind uiteindelijk fataal. Het sterft op 22 januari 1869 op 9-jarige leeftijd. Van nature al hard en kil, laat Leopold zich na dit verlies nog minder in met gevoelens. Hij wordt afstandelijk tegen zijn vrouw en kinderen. Het koningspaar groeit definitief uit elkaar, toch verwekken ze eind 1871 opnieuw een kind. Marie Henriette lijdt onder zijn nukkig en asociaal gedrag. Ze schrijft aan haar dochter… “Laken wordt de betoverde Burg der Nibelungen. Niemand durft het nog te benaderen. “ Marie Henriette trekt zich meestal terug in Spa waar ze zich helemaal kan werpen op haar liefde voor paarden… en af toe ook een officier. Voor generaal Félix Chazal bijvoorbeeld. Tussen beiden komt het tot een bijwijlen stomende briefwisseling. De toenemende oorlogsdreiging tussen Pruisen en Frankrijk maakt Leopold ongerust. In een brief aan Goffinet stelt hij de vraag of hij niet beter zou onderduiken en de schatkist in veiligheid brengen. Goffinet vindt dit een onzalig plan en wijst hem op zijn plichten. De spanning tussen Pruisen en Frankrijk neemt alsmaar toe. Ook Londen begint zich nu zorgen te maken over een mogelijke schending van het Belgische neutrale grondgebied door één van de twee partijen. De Engelse premier William Gladstone laat weten dat Engeland niet lijdzaam zal toekijken, mocht het zover komen. In eigen land lijkt Leopold de enige die beseft hoe gevaarlijk de toestand is. Op 8 augustus spreekt hij het parlement streng toe. “Het is niet de eerste maal dat België een gevaarlijke beproeving moet ondergaan. Maar nooit is de situatie zo ernstig geweest als vandaag! … Vrijheid, eer, het bestaan van het vaderland staan op het spel.” Het gevaar wijkt wanneer op 1 en 2 september de Frans-Pruisische Oorlog beslecht wordt in de De Slag bij Sedan in het voordeel van de Pruisen. Toch blijft Leopold er bij de regering op aandringen om extra inspanningen te doen voor defensie. Hij wenst dat het lotelingensysteem wordt afgeschaft. In de plaats moet er een algemene dienstplicht komen. Eerste minister d’Anethan heeft er geen oren naar. Deze moet de koning erop wijzen dat extra militaire uitgaven de koning niet geliefd zullen maken bij de bevolking. Maar populariteit is niet iets waar de koning van wakker ligt. “U spreekt over mijn populariteit, maar die is nu niet aan de orde en daarbij, mijn beste eerste minister, verklaar ik dat ik niet zal twijfelen tussen mijn plicht en mijn geliefdheid: een populariteit die steunt op het misleiden van een land omtrent zijn ware belangen zou zwaar wegen op mijn geweten en dat is een last die ik niet wil dragen.“ Volg Johan Op De Beeck op Twitter: https://twitter.com/johanopdebeeck Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo Koop Boek: https://www.standaardboekhandel.be/p/leopold-ii-9789463962094 #JohanOpDeBeeck #LeopoldII #HetHeleVerhaal