25 Μαΐου 1973: Η «Ανταρσία» του Αντιτορπιλικού «ΒΕΛΟΣ»

1. Στις 25 Μαΐου 1973, το πολεμικό πλοίο «Βέλος», με κυβερνήτη τον Νίκο Παππά*, έναν από τους πρωτεργάτες του κινήματος, αποχώρησε από την άσκηση του ΝΑΤΟ, που διεξαγόταν στα ανοικτά της Σαρδηνίας και κατέπλευσε στο Φιουμιτσίνο (Fiumicino) της Ιταλίας, όπου κυβερνήτης και πλήρωμα ζήτησαν πολιτικό άσυλο, ρίχνοντας με αυτό τον τρόπο την αυλαία του Κινήματος του Ναυτικού. Η ενέργειά του αυτή έλαβε μεγάλη δημοσιότητα διεθνώς και κατέδειξε ότι η αντίθεση στη Δικτατορία ήταν μεγάλη και μέσα στο στράτευμα.

Το σύνολο των συλληφθέντων στο Κίνημα του Ναυτικού ήταν 79 άτομα. Από αυτούς, οι 63 ήταν του Ναυτικού (60 εν ενεργεία και τρεις απόστρατοι), πέντε του Στρατού (τρεις απόστρατοι και δύο εν ενεργεία), πέντε της Αεροπορίας (εν ενεργεία) και έξι ιδιώτες. Όλοι τους αφέθηκαν ελεύθεροι έως τις 27 Αυγούστου 1973 και κανείς τους δεν οδηγήθηκε σε δίκη, αφού έλαβαν αμνηστία. Δεν συνέφερε τη Χούντα να αντιπαρατεθεί με έναν ολόκληρο Κλάδο των Ενόπλων Δυνάμεων.

2. Το χρονικό του Α/Τ ΒΕΛΟΣ τις ημέρες εκείνες είναι το εξής:

Στις 18 Μαΐου 1973 αποπλέει από το ναύσταθμο Σαλαμίνας για την εξαμηνιαία άσκηση του ΝΑΤΟ «DETERRENT FORCE» υπό Τούρκο Διοικητή. Δύο ημέρες νωρίτερα ο ύπαρχος του πλοίου Δημητριάδης, είχε μετατεθεί παραδίδοντας καθήκοντα στον Ε. Ξενάκη (και οι δύο μυημένοι από τον Παππά, ενώ ο Δημητριάδης περιλαμβάνεται στους συλληφθέντες).

Στις 21 καταπλέει με τα υπόλοιπα πλοία της άσκησης στο Ηράκλειο. Εκεί μεσολαβούν τηλεφωνήματα στον Παππά από την Αθήνα, από τους συναδέλφους του της οργάνωσης αλλά και από τον Π. Κούβαρη και Νικολόπουλο, αξιωματικούς του καθεστώτος που διερευνούν, ιδιαίτερα ο δεύτερος τις προθέσεις του. Επισημαίνεται πως κατά τον γράφοντα η οργάνωση για κίνημα στο Πολεμικό Ναυτικό ήταν γνωστή στις υπηρεσίες ασφάλειας της χούντας μερικούς μήνες νωρίτερα. Έχει διαπιστωθεί χωρίς αμφισβήτηση πως τριπλάσιος και πλέον αριθμός των συλληφθέντων γνώριζε για την σχεδίαση κινήματος. Μάλιστα από στελέχη του Ναυτικού που είχαν σχέση με αξιωματικούς του στρατού που υπηρετούσαν στην ΚΥΠ, είχε ειδοποιηθεί συνάδελφός τους της οργάνωσης από πολύ νωρίς.

Την επόμενη τα πλοία ξεκινούν για την άσκηση και το ίδιο βράδυ αργά, εν πλω, ο Παππάς πληροφορείται από τον Χρήστο Λυμπέρη, τον κυβερνήτη του Α/Τ ΠΑΝΘΗΡ, τα της ματαίωσης του εγχειρήματος. Στις 23 και 24 Μαίου στο ΒΕΛΟΣ μαθαίνουν για τις συλλήψεις. Την ίδια ημέρα ο Παππάς, έχοντας καταλήξει σε απόφασή του να στραφεί κατά της χούντας χρησιμοποιώντας το πλοίο του, την ανακοινώνει στο πλήρωμά του. Οι άντρες αυτοί πανηγυρίζουν, ελάχιστοι σιωπούν! Αποχωρούν της άσκησης, καταπλέουν στο Ιταλικό λιμάνι Φιουμιτσίνο, και τριάντα ένας ζητούν πολιτικό άσυλο.

Η Ιταλία ξεσηκώνεται, ο κόσμος ολόκληρος το μαθαίνει σε ελάχιστο χρόνο.
--
* Νικόλαος Παππάς (1930 - 5 Απριλίου 2013) ήταν Έλληνας αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και πολιτικός. Αποτέλεσε πρωτεργάτη του αντιδικτατορικού Κινήματος του Ναυτικού το 1973.