OpenOrthopedagogie

In het vak Identiteit en Werkveld binnen de richting Orthopedagogie wordt uitgebreid onderzoek gedaan naar de leefomstandigheden en uitdagingen van mensen in de vierde wereld. Deze kwetsbare groep heeft te maken met complexe identiteitsvraagstukken, zoals een laag zelfbeeld en eigenwaarde, veroorzaakt door hun levenservaringen en maatschappelijke uitsluiting. Orthopedagogen richten zich op het ondersteunen van deze mensen door praktische hulp, psychologische ondersteuning en sociale integratie te bieden. Het werkveld omvat samenwerking met verschillende hulpverleningsinstanties en het analyseren van beleidsmaatregelen die hun situatie beïnvloeden. Studenten leren hierbij om hun rol als toekomstig professional te begrijpen en ethisch te handelen in hun werk met kwetsbare groepen.

De studie van Koko de gorilla benadrukt het belang van non-verbale communicatie. Koko, die bekend stond om haar vermogen om gebarentaal te gebruiken, biedt een unieke kans om te begrijpen hoe non-verbale signalen functioneren in de communicatie. Voor leerlingen binnen de orthopedagogiek kan het nuttig zijn om te begrijpen hoe dergelijke signalen, zoals gebaren, gezichtsuitdrukkingen en lichaamstaal, essentieel zijn in de interactie, vooral bij personen met communicatieve beperkingen. Non-verbale communicatie vormt vaak de basis van begrip bij mensen die moeite hebben met verbale expressie, zoals kinderen met autisme of andere ontwikkelingsstoornissen. Door te bestuderen hoe Koko in staat was om complexe emoties en gedachten over te brengen zonder gesproken taal, kunnen we inzichten verkrijgen die toepasbaar zijn op menselijke communicatie. Dit helpt niet alleen bij het ontwikkelen van alternatieve communicatiemethoden, maar ook bij het bevorderen van empathie en begrip voor de uitdagingen waarmee mensen met communicatieve beperkingen dagelijks worden geconfronteerd. Het benadrukt de kracht van non-verbale signalen en het belang van het ontwikkelen van vaardigheden om deze signalen te herkennen en correct te interpreteren in verschillende pedagogische contexten.

De Abilene Paradox is een fenomeen waarbij een groep mensen gezamenlijk een besluit neemt dat eigenlijk niemand echt wil. Dit gebeurt vaak omdat ieder individu ervan uitgaat dat de anderen het voorstel steunen, terwijl dat in werkelijkheid niet zo is. Stel je bijvoorbeeld een familie voor die op een hete zomerdag thuis zit. Eén persoon stelt voor om naar Abilene te rijden voor het diner, omdat hij denkt dat de anderen dat leuk zouden vinden. De anderen stemmen in, hoewel ze eigenlijk liever thuis zouden blijven. Uiteindelijk zitten ze allemaal in de auto, ontevreden en zwetend, omdat niemand echt naar Abilene wilde, maar ze dachten dat de rest het wel wilde. Dit gebeurt omdat mensen vaak niet eerlijk zeggen wat ze echt willen, uit angst voor conflict of omdat ze denken dat hun mening niet gedeeld wordt door de anderen. Ze maken verkeerde aannames over wat de anderen willen en gaan mee met een voorstel om de vrede te bewaren. Het resultaat is dat de groep een besluit neemt waar niemand echt blij mee is. De Abilene Paradox laat zien hoe belangrijk het is om open en eerlijk te communiceren binnen een groep. Door duidelijk te maken wat iedereen echt wil, kan voorkomen worden dat beslissingen worden genomen waar niemand achter staat.

Het jeugdhulplandschap in Vlaanderen is zeer divers en omvat een breed scala aan hulpvormen. Er zijn tal van diensten waar men eenvoudig zelf terecht kan zonder vooraf een afspraak te maken, bekend als de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulp. Voor intensievere en ingrijpendere vormen van jeugdhulp, die niet rechtstreeks toegankelijk zijn, is een aanmelding door een jeugdhulpaanbieder of via een specifieke aanmeldprocedure vereist. De intersectorale toegangspoort onderzoekt de hulpvraag, waardoor een uniforme en transparante werking mogelijk wordt en hulp uit verschillende sectoren gecombineerd kan worden. Dit voorkomt dat minderjarigen tussen wal en schip vallen. Bovendien blijft de meest ingrijpende hulp zo voorbehouden aan degenen die deze het meest nodig hebben.

In 2011 volgde Margit Balogh de jonge bendeleden van de Rotterdamse 'Bloods' voor de documentaire 'Lost Boys'. 'Lost Boys, 5 jaar later' richt zich op ex-bendelid Demo, die de vicieuze cirkel van criminaliteit en gevangenisstraffen achter zich heeft weten te laten. Demo werkt nu als reporter voor radiostation FunX, is manager van een platenmaatschappij en is genomineerd voor de NTR-radioprijs. Desondanks blijft hij achtervolgd door schulden uit het verleden. De ene na de andere aanmaning valt op de deurmat en er wordt beslag gelegd op zijn loon. Deze financiële zorgen maken het steeds moeilijker voor Demo om zich te concentreren op zijn droombaan bij de radio, terwijl de verleiding van snel geld verdienen blijft lokken. Zal het hem lukken op het juiste pad te blijven en zijn schulden af te lossen? 'Lost Boys, 5 jaar later' toont op indringende wijze de moeilijkheden van het ontsnappen aan de vicieuze cirkel van schulden.

In 'Lost Boys' volgt Margit Balogh gedurende twee jaar de Bloods-bende in Rotterdam. Jeugdzorg en justitie hebben weinig grip op deze groep. In de eerste aflevering krijgt Margit een inkijk in het leven van Demo, een bendelid van de Bloods. Deze jongens belanden regelmatig achter de tralies en voelen zich gefrustreerd door de maatschappij. Ze ervaren dat de samenleving weinig om hen lijkt te geven. Toch wint Margit hun vertrouwen. Ze stuit op schrijnende verhalen: beloofde begeleiding bij het vinden van werk, een uitkering of een opleiding sluit vaak niet aan op hun leefwereld. Hulpverleners worstelen met de benadering van deze ongrijpbare groep jongeren, die geen ondersteuning ontvangen vanuit familie of voogden. Voor hen zijn basiszorg en voorzieningen vaak niet beschikbaar vanwege hun leeftijd. Lid blijven van de Bloods lijkt voor hen het enige alternatief. Dit resulteert in een vicieuze cirkel van gevangenisstraffen, hulpverleningstrajecten, wantrouwen en nieuwe incidenten. De jongens willen graag hun leven op de rit krijgen, maar slagen ze daarin? De documentaires werden mede gefinancierd door de gemeente Rotterdam, die Margit Balogh de vrijheid gaf om een volledig onafhankelijk product te maken. Eerder maakte Margit onder andere de documentaires 'The Boy Is Mine' en 'Uw Wil Geschiede'.

Het Little-Albert-experiment, uitgevoerd door John B. Watson en Rosalie Rayner in 1920, staat bekend als een van de meest invloedrijke experimenten in de geschiedenis van de psychologie. Dit experiment onderzocht hoe conditionering van invloed kan zijn op emotionele reacties bij jonge kinderen, en het had diepgaande implicaties voor ons begrip van leren, gedrag en ontwikkeling. In het experiment werd een jongetje genaamd Albert B. blootgesteld aan een witte laboratoriumrat, die op zichzelf geen angst veroorzaakte. Tijdens herhaalde sessies werd Albert echter geconfronteerd met het geluid van een hard kloppend geluid achter hem, geproduceerd door een metalen staaf tegen een stalen plaat te slaan. Dit geluid diende als een ongeconditioneerde stimulus die van nature een angstreactie opwekte. Na verloop van tijd begon Albert angst te tonen voor de rat, zelfs wanneer het geluid niet aanwezig was. Dit proces illustreerde hoe een eerder neutraal object (de rat) een geconditioneerde stimulus werd die een angstrespons bij Albert opriep. Het Little-Albert-experiment benadrukte de kracht van klassieke conditionering en hoe vroege ervaringen kunnen bijdragen aan de vorming van blijvende emotionele reacties. Dit experiment was niet alleen baanbrekend in zijn tijd vanwege zijn bevindingen over conditionering, maar het bracht ook ethische en methodologische kwesties aan het licht die van invloed waren op de ontwikkeling van ethische richtlijnen voor psychologisch onderzoek. Het blijft een cruciaal studieobject in de ontwikkelingspsychologie, en het heeft ons begrip van hoe kinderen leren en emoties ontwikkelen aanzienlijk gevormd.

Conservatie is een fundamenteel concept binnen de ontwikkelingspsychologie, geïntroduceerd door de Zwitserse psycholoog Jean Piaget. Het verwijst naar het begrip dat bepaalde eigenschappen van objecten, zoals hoeveelheid, volume en massa, constant blijven, zelfs als hun vorm of uiterlijk verandert. Dit concept is essentieel voor het begrijpen van de cognitieve ontwikkeling van kinderen en hoe zij leren om de wereld om hen heen te begrijpen. Piaget's Theorie van Cognitieve Ontwikkeling Jean Piaget's theorie van cognitieve ontwikkeling beschrijft hoe kinderen denken, leren en zich ontwikkelen door verschillende stadia. Hij identificeerde vier hoofdfasen: 1. Sensomotorische fase (0-2 jaar): In deze fase ontdekken kinderen de wereld door zintuiglijke waarneming en motorische activiteiten. Ze ontwikkelen objectpermanentie, het begrip dat objecten blijven bestaan, zelfs als ze niet zichtbaar zijn. 2. Preoperationele fase (2-7 jaar): Kinderen in deze fase ontwikkelen taalvaardigheden en beginnen symbolisch te denken, maar ze hebben nog moeite met logisch redeneren en het begrijpen van conservatie. 3. Concreet-operationele fase (7-11 jaar): In deze fase ontwikkelen kinderen het vermogen tot logisch denken over concrete gebeurtenissen. Het begrip van conservatie wordt in deze periode verworven. 4. Formeel-operationele fase (12 jaar en ouder): In deze fase ontwikkelen adolescenten het vermogen tot abstract en hypothetisch denken. Het Concept van Conservatie Conservatie wordt meestal duidelijk tijdens de concreet-operationele fase. Piaget voerde verschillende experimenten uit om te onderzoeken wanneer en hoe kinderen dit begrip ontwikkelen. Een klassiek experiment van Piaget is het conservatie-experiment met vloeistoffen: Experiment met vloeistoffen: Twee identieke bekers worden gevuld met dezelfde hoeveelheid vloeistof. Voor het kind lijkt het duidelijk dat de hoeveelheid gelijk is. Vervolgens wordt de vloeistof uit een van de bekers in een hoger, smaller glas gegoten. Hoewel de hoeveelheid vloeistof niet verandert, zullen jongere kinderen in de preoperationele fase vaak denken dat het hogere glas meer vloeistof bevat. Kinderen in de concreet-operationele fase begrijpen echter dat de hoeveelheid vloeistof hetzelfde blijft, ongeacht de vorm van het glas. Piaget ontdekte dat het begrip van conservatie zich niet beperkt tot vloeistoffen, maar ook van toepassing is op andere aspecten zoals massa, aantal, lengte en volume. Belang van Conservatie Het begrip van conservatie is een mijlpaal in de cognitieve ontwikkeling van kinderen. Het toont aan dat een kind het vermogen heeft ontwikkeld om te begrijpen dat fysieke eigenschappen constant blijven, ondanks veranderingen in uiterlijk. Dit vermogen is cruciaal voor het logisch denken en probleemoplossing. Kritiek en Uitbreidingen Hoewel Piaget's werk baanbrekend was, hebben latere onderzoekers enkele van zijn bevindingen herzien en uitgebreid. Sommige studies suggereren dat kinderen jonger dan Piaget dacht, al enig begrip van conservatie kunnen hebben, afhankelijk van hoe de taken worden gepresenteerd. Vygotsky en andere ontwikkelingspsychologen hebben ook benadrukt dat sociale interacties en culturele contexten een grotere rol spelen in de cognitieve ontwikkeling dan Piaget aanvankelijk voorstelde.

Mentale leeftijd is een concept binnen de ontwikkelingspsychologie dat wordt gebruikt om het niveau van intellectuele ontwikkeling van een individu te beschrijven. Het begrip werd oorspronkelijk geïntroduceerd door de Franse psycholoog Alfred Binet, die samen met Théodore Simon in de vroege 20e eeuw een schaal ontwikkelde om de intellectuele capaciteiten van kinderen te meten. Het doel was om te identificeren welke kinderen extra educatieve ondersteuning nodig hadden. Definitie van Mentale Leeftijd Mentale leeftijd verwijst naar het intellectuele functioneren van een persoon in vergelijking met het gemiddelde intellectuele functioneren van leeftijdsgenoten. Bijvoorbeeld, als een kind van 10 jaar presteert op het niveau van een gemiddelde 12-jarige, wordt gezegd dat dit kind een mentale leeftijd van 12 heeft. Dit concept helpt psychologen en onderwijzers om beter te begrijpen hoe een individu zich ontwikkelt in vergelijking met leeftijdsgenoten. Het Binet-Simon Test en de Ontwikkeling van IQ De oorspronkelijke Binet-Simon-test bestond uit een reeks vragen en opdrachten die de cognitieve vaardigheden van kinderen beoordeelden. De resultaten werden gebruikt om de mentale leeftijd van het kind te bepalen. Later werd dit concept uitgebreid met de introductie van de intelligentiequotiënt (IQ) door de Duitse psycholoog William Stern. Het IQ wordt berekend door de mentale leeftijd te delen door de chronologische leeftijd en dit resultaat te vermenigvuldigen met 100. Dit gaf een enkele score die het intellectuele niveau van een persoon vertegenwoordigt. Toepassingen van Mentale Leeftijd Mentale leeftijd is een nuttig hulpmiddel in verschillende contexten: 1. Onderwijs: Door de mentale leeftijd van een kind te kennen, kunnen leraren en opvoeders instructies en lesmateriaal aanpassen aan het cognitieve niveau van het kind. Dit helpt bij het bieden van gepaste uitdagingen en ondersteuning. 2. Diagnostiek: In de klinische psychologie helpt het bepalen van de mentale leeftijd bij het diagnosticeren van intellectuele beperkingen en ontwikkelingsstoornissen. Het kan ook nuttig zijn bij het plannen van interventies en behandelingen. 3. Onderzoek: Mentale leeftijd wordt gebruikt in onderzoeksstudies om intellectuele ontwikkeling in verschillende populaties te bestuderen en om factoren te identificeren die van invloed zijn op cognitieve groei. Kritiek en Beperkingen Hoewel het concept van mentale leeftijd nuttig is, zijn er enkele beperkingen en kritieken: 1. Culturele en Socio-economische Factoren: Tests die mentale leeftijd meten, kunnen bevooroordeeld zijn ten opzichte van bepaalde culturele of socio-economische groepen. Wat als norm wordt beschouwd, kan variëren tussen verschillende groepen, wat de nauwkeurigheid van de meting kan beïnvloeden. 2. Lineaire Ontwikkeling: Het idee van een lineaire ontwikkeling van intellectuele vaardigheden kan te simplistisch zijn. Cognitieve groei kan niet altijd in eenvoudige stadia worden verdeeld en kan sterk variëren tussen individuen. 3. Focus op Cognitie: Mentale leeftijd richt zich voornamelijk op intellectuele capaciteiten en houdt geen rekening met emotionele, sociale of praktische vaardigheden die ook belangrijk zijn voor het algehele functioneren.

Prenatale ontwikkeling is een cruciaal onderwerp binnen de ontwikkelingspsychologie. Het bestudeert de fasen en processen die plaatsvinden vanaf de conceptie tot de geboorte van een baby. Deze periode is van vitaal belang omdat de basis voor toekomstige groei, ontwikkeling en gezondheid wordt gelegd. De prenatale ontwikkeling kan grofweg worden onderverdeeld in drie hoofdfasen: de germinale fase, de embryonale fase en de foetale fase. 1. De Germinale Fase (0-2 weken) De germinale fase begint bij de bevruchting, wanneer de zaadcel en de eicel samensmelten om een zygote te vormen. Deze zygote begint zich snel te delen door mitose, een proces dat leidt tot de vorming van een bal van cellen genaamd een blastocyst. Dit gebeurt terwijl de blastocyst door de eileider beweegt en zich in de baarmoederwand nestelt, een proces dat implantatie wordt genoemd. De germinale fase eindigt wanneer de blastocyst volledig is ingenesteld in de baarmoederwand. 2. De Embryonale Fase (3-8 weken) De embryonale fase begint na de implantatie en is een periode van snelle groei en differentiatie. Gedurende deze fase ontwikkelen zich de drie primaire kiemlagen: het ectoderm, mesoderm en endoderm. Deze lagen vormen uiteindelijk alle organen en weefsels van het lichaam. Belangrijke structuren zoals het hart, de hersenen en de ruggenmerg beginnen zich te vormen. Het hart begint al te kloppen rond de vijfde week. Ook ontstaan de neurale buis, waaruit het centrale zenuwstelsel zich ontwikkelt, en de eerste tekenen van ledematen, ogen en oren. 3. De Foetale Fase (9 weken - geboorte) De foetale fase begint bij de negende week en duurt tot de geboorte. Tijdens deze fase vindt er aanzienlijke groei en verfijning van de lichaamsstructuren plaats. De organen die zich in de embryonale fase begonnen te vormen, worden verder ontwikkeld en functioneel. De foetus begint ook menselijke kenmerken aan te nemen, zoals vingers, tenen, en gelaatstrekken. De hersenen ontwikkelen zich snel en de foetus begint eenvoudige reflexen te vertonen. Gedurende het tweede trimester (14-26 weken) neemt de lengte van de foetus aanzienlijk toe en ontwikkelt zich een laag vet onder de huid. De zintuigen zoals gehoor en tast beginnen te functioneren, waardoor de foetus in staat is om externe stimuli waar te nemen. Tegen het einde van het tweede trimester kan de moeder de bewegingen van de foetus voelen. Het derde trimester (27 weken - geboorte) is een periode van verdere groei en rijping. De longen rijpen voldoende om na de geboorte zelfstandig te kunnen ademen. De hersenen blijven zich ontwikkelen en de foetus bouwt vetreserves op om de lichaamstemperatuur na de geboorte te reguleren. De foetus neemt de positie in voor de geboorte en bereidt zich voor op de bevalling. Invloeden op de Prenatale Ontwikkeling De prenatale ontwikkeling kan door verschillende factoren worden beïnvloed. Teratogenen, zoals alcohol, drugs, tabak, bepaalde medicijnen en infecties, kunnen schadelijke effecten hebben op de zich ontwikkelende foetus. Voeding, stressniveaus van de moeder, en de algemene gezondheid tijdens de zwangerschap spelen ook een cruciale rol. Prenatale zorg en een gezonde levensstijl zijn essentieel voor een optimale ontwikkeling van de foetus.

Epilepsiehonden zijn speciaal getrainde assistentiehonden die een cruciale rol spelen in het leven van mensen met epilepsie. Deze honden zijn niet alleen trouwe metgezellen, maar ook belangrijke beschermers die helpen bij het beheersen en reageren op epileptische aanvallen. Wat Doen Epilepsiehonden? Epilepsiehonden worden getraind om een verscheidenheid aan taken uit te voeren die kunnen variëren afhankelijk van de specifieke behoeften van hun eigenaar. Enkele van de belangrijkste taken omvatten: Aanvaldetectie en -waarschuwing: Sommige epilepsiehonden kunnen aanvallen detecteren voordat ze gebeuren. Ze geven waarschuwingen zoals blaffen, aan de eigenaar likken, of zich onrustig gedragen, zodat de persoon zich in een veilige positie kan brengen of hulp kan inroepen. Bescherming tijdens een aanval: Tijdens een aanval kunnen deze honden maatregelen nemen om de veiligheid van hun eigenaar te waarborgen. Bijvoorbeeld, als iemand op de grond valt en het risico loopt om hun hoofd te stoten, kan de hond onder het hoofd van de persoon gaan liggen om letsel te voorkomen. Hulp na de aanval: Na een aanval kunnen epilepsiehonden assisteren door medische hulp te halen, familieleden te alarmeren of een alarmknop in te drukken. Ze kunnen ook helpen bij het kalmeren van hun eigenaar na de traumatische ervaring van een aanval. Dagelijkse ondersteuning: Naast hun specifieke taken tijdens aanvallen, bieden epilepsiehonden ook emotionele steun en helpen ze bij dagelijkse activiteiten, wat bijdraagt aan een hogere levenskwaliteit en onafhankelijkheid voor hun eigenaar. Opleiding en Training De training van epilepsiehonden is intensief en specifiek gericht op de behoeften van mensen met epilepsie. De training kan enkele maanden tot jaren duren en omvat zowel algemene gehoorzaamheid als gespecialiseerde taken. De honden leren om veranderingen in de lichaamstaal, geur en gedrag van hun eigenaar te herkennen die wijzen op een naderende aanval. Organisaties die deze honden trainen, selecteren vaak honden met een kalme en alerte persoonlijkheid, die geschikt zijn voor het leven als assistentiehond. De training wordt aangepast aan de specifieke behoeften van de eigenaar, waardoor elke epilepsiehond unieke vaardigheden ontwikkelt die essentieel zijn voor de veiligheid en het welzijn van hun eigenaar. Voordelen van Epilepsiehonden De voordelen van het hebben van een epilepsiehond gaan verder dan alleen fysieke veiligheid. Ze bieden ook: Emotionele steun: De aanwezigheid van een trouwe metgezel kan angst en stress verminderen die vaak gepaard gaan met epilepsie. Onafhankelijkheid: Mensen met epilepsie kunnen meer zelfstandig en zelfverzekerd zijn in hun dagelijkse activiteiten. Verbeterde kwaliteit van leven: Met de hulp van een epilepsiehond kunnen mensen met epilepsie genieten van een actiever en socialer leven. Conclusie Epilepsiehonden zijn buitengewone dieren die niet alleen levens redden, maar ook het leven van hun eigenaren verrijken op talloze manieren. Hun training, toewijding en vermogen om te anticiperen op aanvallen maken hen tot onmisbare partners voor mensen met epilepsie, waardoor deze mensen een veiliger, zelfstandiger en gelukkiger leven kunnen leiden.

"Was je niet liever dood geweest?" of "Ben je nu dommer dan vroeger?" Acht mensen met een niet-aangeboren hersenletsel (NAH) beantwoorden vragen van het grote publiek. Marie viel van haar paard, Bjorn viel van dertig meter hoog uit een zendmast, en Willem en Stijn werden op hun fiets van de weg gereden. Deze moedige mensen pikten na een lange revalidatie hun leven weer op. Siska ontmoet Marie in de manege op de dag dat ze terug op een paard wil zitten. Rik wil na zijn hersenbloeding opnieuw autorijden. Daarvoor moet hij eerst een test afleggen. Een spannend moment waar Siska bij wil zijn.

110.000 mensen in ons land hebben een visuele beperking, ongeveer 11.000 zijn blind. In onze studio nodigen we 9 blinden en slechtzienden uit die vertellen over hoe zij in het leven staan. "Heb je niet voor alles hulp nodig?" "Kan je dan heel goed ruiken en horen?" "Hoe kies je jouw kleren?". Ilse werkt aan de LUCA School of Arts en houdt enorm van koken. Samen met Siska bereidt ze een maaltijd voor. Julien speelt torbal, een balsport voor blinden. Geblinddoekt ondervindt Siska aan den lijve hoe het spel gespeeld wordt. Mei Lan werd volledig blind op haar 21e; "Ik keek naar mijn toekomst als goedziende en het was moeilijk om naar de toekomst te kijken als blind persoon".

"Mantelzorgers worden uitgeperst. Ouders worden veroordeeld tot een levenslange zorgarbeid". "Het gaat niet op om te zeggen dat je het grootste respect hebt voor mantelzorgers, wanneer je ze in de praktijk aan hun lot overlaat". Mantelzorgers trekken in Pano aan de alarmbel. Volwassenen met een handicap hebben sinds 2017 in Vlaanderen recht op een persoonsvolgend budget. Maar het geld dat Vlaanderen uittrekt is veel te beperkt om iedereen die er recht op heeft, het budget ook echt uit te betalen. Zo wachten zo'n 20.000 kinderen en volwassenen op hulp, en de wachttijden kunnen oplopen tot 20 jaar. Pano zocht een aantal van die wachtende mantelzorg-gezinnen op, en onderzoekt grondig deze schrijnende problematiek. Wat zijn de gevolgen van de wachtlijsten voor de overbelaste mantelzorgers? Ouders wijzen met de vingers naar de Vlaamse regering, ook al heeft die 270 miljoen euro extra beloofd deze legislatuur. Ondanks alle politieke beloftes zullen de wachtlijsten tegen 2024 toch met meer dan de helft aangroeien.

Toen Kees werd geboren, was er weinig bekend over autisme. De diagnose van de artsen was ‘zwakzinnig’ en hun advies luidde om Kees op te laten nemen in een inrichting. Zijn ouders besloten Kees echter thuis te houden. Door zich aan te passen aan hun zoon ontwikkelde hij zich tot een relatief zelfstandige man. Op goede dagen zit hij in zijn chalet in de tuin waar hij zijn zelfgemaakte Japanse proefwerken kalligrafeert. Of hij reist met zijn modeltrein door Europa, waarbij hij de rit in zijn hoofd naspeelt. Op slechte dagen, wanneer een van zijn angsten of obsessies de kop op steekt, heeft Kees het zwaar. Als het te warm is voor de tijd van het jaar straft Kees zichzelf: ‘Vanmiddag bij de thee doe ik het heel karig. Als het kouder was geweest dan had ik wel een lekker gebakje genomen, maar dat zit er vandaag niet in. Ik neem maar een eenvoudig biscuitje vanwege de te hoge temperaturen.’ Het is zijn moeder die hem rustig krijgt. Kees moet er niet aan denken hoe het met hem verder moet als zijn ouders ziek worden of zelfs komen te overlijden. Waar moet hij heen? Het wonen tussen andere mensen met een beperking ziet hij niet zitten: ‘Ik wil niet geconfronteerd worden met de gebreken die ik zelf ook heb.’ Inmiddels zijn de levens van vader, moeder en zoon zo verstrengeld geraakt dat zij verstrikt zijn in een situatie waaraan geen ontsnappen mogelijk lijkt. De vraag rijst of Kees nog kan leren een eigen leven op te bouwen. Kees’ ouders staan voor een dilemma waarmee veel mantelzorgers zich geconfronteerd zien: waar vinden ze een goede plek voor Kees en iemand die hem net zoveel tijd, aandacht en zorg kan bieden als zij? Een dilemma dat alleen maar nijpender wordt nu er door de decentralisatie van de zorg een groter beroep op mantelzorgers gedaan gaat worden. Niets lijkt goed genoeg voor Kees. En ondertussen tikt de klok door en verstrijkt kostbare tijd.

Connor Rousseau, voorzitter van de politieke partij Vooruit, gaat samen met een 14-jarige leerling mee naar school. Het probleem dat wordt aangekaart is dat deze leerlinge, die een beperking heeft, veel te lang onderweg is om naar school te kunnen gaan. De leerlinge dient naar het buitengewoon onderwijs te gaan. Meneer Rousseau pleit voor meer inclusie in het onderwijs in deze video.

In Vlaanderen leven naar schatting 66.000 mensen met een autismespectrumstoornis. Bij velen van hen is het onzichtbaar waardoor ze vaak botsen op heel wat onbegrip. "Heeft niet iedereen een beetje een autistisch kantje?" "Moet je niet gewoon een beetje meer je best doen?" Deze en nog vele andere vragen leggen we voor aan Ynske, Marc, Laila, Sven, Stijn, Maarten, Dominique en Laïs. Acht unieke mensen, acht mensen met autisme. Stijn denkt in patronen, Maarten heeft door zijn autisme te kampen met angsten en depressies, en Dominique vindt zichzelf soms gênant raar. Siska gaat op bezoek bij Sven die in een chocoladeatelier werkt met alleen maar mensen met ASS en ze wordt door Marc uitgenodigd voor een inleefsessie om te weten wat het is om met autisme te leven.

In Vlaanderen zitten meer dan 50.000 leerlingen in het buitengewoon onderwijs. Dat is historisch zo gegroeid. Een hoog cijfer, vergeleken met de ons omringende landen. Maar wat als je als ouder je kind met een beperking naar een gewone school wilt sturen? Pano onderzoekt wat de obstakels zijn. En hoe wij vandaag kinderen met een beperking in het gewone onderwijs proberen te integreren. "Soms kreeg ik het gevoel van ja, ik als mama wil inclusie, dan gaan we haar vragen om dat mee op te lossen, dat lukt natuurlijk niet", zegt Samira. Ze is moeder van Rayan, die het syndroom van Down heeft. Les volgen op een reguliere school bleek zeer moeilijk. Het verhaal van Samira is helaas niet uniek. Nogal wat ouders van een kind met een beperking worden geweigerd op scholen of krijgen niet de juiste hulp. Ook voor scholen en leerkrachten is het vaak een moeilijke puzzel om inclusief onderwijs te doen slagen. Pano gaat dieper in op deze bijzonder complexe problematiek. Daarvoor trok onze ploeg ook naar Portugal, waar buitengewoon onderwijs zo goed als niet bestaat. En dichter bij huis, naar Wemmel. Waar 2 directeurs met de oprichting van een inclusiecampus buitengewoon en gewoon onderwijs hand in hand willen laten gaan, maar dat loopt administratief niet makkelijk.

Binnen het vakgebied van genderidentiteit in de orthopedagogie is het verhaal van Andreas Krieger, voorheen bekend als Heidi Krieger, een krachtig voorbeeld van de complexiteit van genderidentiteit en de impact van externe factoren op individuele ontwikkeling. Andreas Krieger werd geboren en opgevoed als Heidi Krieger in de voormalige DDR. Als vrouwelijke atlete werd ze actief gemaakt in het Oost-Duitse atletiekteam en presteerde ze op hoog niveau op internationale competities. Echter, achter de schermen werd ze systematisch blootgesteld aan anabole steroïden als onderdeel van het door de staat gesteunde dopingprogramma, zonder volledige kennis of instemming. Deze dopingpraktijken hadden verstrekkende gevolgen voor Heidi Krieger, zowel fysiek als mentaal. De overmatige toediening van mannelijke hormonen leidde tot significante lichamelijke veranderingen, waaronder toegenomen spiermassa, verdieping van de stem, en andere masculiniserende effecten. Na haar sportcarrière onderging Heidi Krieger een geslachtsveranderende operatie en koos ze voor de naam Andreas, om haar innerlijke gevoel van mannelijke identiteit beter te weerspiegelen. Dit verhaal illustreert de ingewikkelde dynamiek van genderidentiteit en de invloed van externe factoren zoals medische behandelingen en sociale druk op iemands zelfbeeld. Voor orthopedagogen is het begrijpen van deze dynamiek essentieel voor het bieden van gepaste ondersteuning aan individuen met genderdysforie of diepgaande genderidentiteitskwesties. Het benadrukt ook de ethische overwegingen rondom medische interventies, toestemming en de noodzaak van een holistische benadering van genderzorg, waarbij het welzijn en de identiteit van het individu centraal staan. Door het verhaal van Andreas Krieger te bestuderen, kunnen orthopedagogen inzicht krijgen in hoe genderidentiteit zich ontwikkelt, hoe sociale en medische interventies deze ontwikkeling kunnen beïnvloeden, en hoe ze een ondersteunende omgeving kunnen creëren voor individuen die worstelen met gendergerelateerde uitdagingen.

Binnen het vakgebied van bijzondere ontwikkelingstrajecten in de orthopedagogie is het fenomeen van wolfskinderen een fascinerend onderwerp van studie. Wolfskinderen verwijst naar individuen die in hun vroege jeugd in volledige of bijna volledige isolatie van menselijke samenlevingen hebben geleefd, vaak in extreme omstandigheden zoals bossen of afgelegen gebieden. Deze kinderen groeien op zonder normale menselijke sociale interactie, opvoeding, of taalverwerving zoals die in typische omgevingen zou plaatsvinden. Het bestuderen van wolfskinderen biedt inzicht in de kritieke periodes van ontwikkeling, de noodzaak van sociale interactie voor de ontwikkeling van taal en gedrag, en de impact van extreme isolatie op psychologische en emotionele gezondheid. Orthopedagogen onderzoeken hoe deze kinderen zich aanpassen aan hun omgeving, hoe ze leren omgaan met andere mensen nadat ze zijn ontdekt, en hoe ze cognitief en emotioneel kunnen worden ondersteund in hun latere leven. Het onderzoek naar wolfskinderen benadrukt het belang van vroege interventie, de rol van opvoeding en sociale omgeving bij ontwikkeling, en de complexe interacties tussen genetische aanleg en omgevingsfactoren. Door deze studies kunnen orthopedagogen en professionals in de ontwikkelingspsychologie beter begrijpen hoe omgevingsfactoren en sociale interacties cruciaal zijn voor de normale ontwikkeling van kinderen en jongeren met bijzondere ontwikkelingsbehoeften.

Binnen de orthopedagogie vallen debatten over Wim Rietdijk's theorieën, vooral die gerelateerd zijn aan eugenetica, onder ethiek om verschillende redenen. Ten eerste zijn zijn ideeën over eugenetica en genetische determinisme sterk verouderd en wetenschappelijk achterhaald. Ze worden beschouwd als verwerpelijke stof vanwege de ethische bezwaren die ze oproepen. Orthopedagogen moeten deze ideeën kritisch benaderen vanuit een ethisch perspectief, waarbij ze zich bewust zijn van de historische context van eugenetica en de schadelijke gevolgen die dergelijke denkwijzen in het verleden hebben gehad, zoals gedwongen sterilisatie en discriminatie van mensen op basis van genetische kenmerken. Het bespreken van Rietdijk's verouderde theorieën biedt een leermoment om ethische kwesties te belichten, zoals het respecteren van de menselijke waardigheid, het bevorderen van inclusie en gelijkheid, en het afwijzen van praktijken die gebaseerd zijn op pseudowetenschap en discriminatie. Ethiek in de orthopedagogie benadrukt het belang van het beschermen van de rechten en het welzijn van alle individuen, ongeacht hun genetische achtergrond of capaciteiten.

In deze afleveringen van Radio Gaga strijken Joris en Dominique met hun mobiele radiostudio neer op twee heel uiteenlopende locaties: in De Loviein Poperinge verblijven jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking. "Ik vind het moeilijk dat ik agressief ben want eigenlijk wil ik niemand kwaad doen. Ik wil gewoon normaal zijn en gaan werken, maar dat gaat niet." Elias Vzw De Lovie is een sociale organisatie die ondersteuning biedt aan jongeren én volwassenen met een verstandelijke beperking. Het woonpark De Lovie - een uitgestrekt domein in Poperinge – is één van de locaties van de vzw. Daar worden zo’n 350 mensen ondersteund, 250 verblijven er quasi permanent. Angélique (26) woont zelfstandig op het domein van De Lovie; ze wil graag een kind, maar beseft dat dit onmogelijk is door haar beperking. Elias (24) heeft een traject van psychiatrische instellingen achter de rug; hij verblijft in een woning voor mensen met psychische kwetsbaarheid omdat hij soms agressief is, al mag hij vaak het terrein op. En sinds Marie (15) op internaat zit in De Lovie komt ze heel goed overeen met haar broers, ze noemt zichzelf ‘wereldkampioen lachen’.

Het experiment van Solomon Asch, een baanbrekend psychologisch onderzoek uit de jaren 1950, werpt licht op de dynamiek van sociale conformiteit en de invloed van groepsdruk op individueel gedrag. Solomon Asch, een sociaal psycholoog, wilde begrijpen in hoeverre mensen bereid zijn om hun eigen waarneming en oordeel aan te passen om te passen bij de meerderheid. In het experiment plaatste Asch een deelnemer te midden van een groep medepersonen die eigenlijk medeplichtigen waren, maar zich voordeden als echte proefpersonen. De deelnemers kregen de opdracht om eenvoudige visuele taken uit te voeren, zoals het vergelijken van lengtes van lijnen. De crux van het experiment lag in de instructie aan de medeplichtigen om opzettelijk verkeerde antwoorden te geven bij bepaalde vragen, om te zien of de echte deelnemer hun antwoord zou overnemen of vasthouden aan hun eigen correcte waarneming. Wat Asch ontdekte was dat een aanzienlijk aantal deelnemers, ondanks het duidelijke bewijs voor het tegendeel, zich uiteindelijk aanpasten aan de verkeerde antwoorden van de meerderheid van de groep. Deze bevindingen brachten belangrijke inzichten in sociale psychologie naar voren, met name in termen van groepsdynamiek en de druk om te conformeren aan sociale normen, zelfs als die normen in strijd zijn met de eigen waarneming of overtuigingen. Het experiment van Solomon Asch illustreert de menselijke neiging tot conformiteit en de kracht van sociale invloeden, zelfs onder omstandigheden waar individuen weten dat hun handelen niet rationeel is. Deze bevindingen hebben brede implicaties gehad voor ons begrip van sociale gedragingen in diverse contexten, variërend van educatie tot politiek en cultuur. Het blijft een belangrijk referentiepunt voor onderzoekers en academici die de complexiteit van menselijk gedrag in sociale contexten willen begrijpen, en het herinnert ons eraan hoe diep de behoefte aan sociale goedkeuring en conformiteit in onze natuur geworteld kan zijn.

Wat zijn jouw mensenrechten? Laten we met een paar basisdefinities beginnen: Mens: zelfstandig naamwoord Lid van het ras Homo Sapiens; een man, vrouw of kind; een persoon. Rechten: zelfstandig naamwoord Dingen waar je recht op hebt of die je zijn toegestaan; gegarandeerde vrijheden. Mensenrechten: zelfstandig naamwoord De rechten die je hebt, gewoon omdat je mens bent. Als je mensen op straat zou vragen wat mensenrechten zijn, krijg je veel verschillende antwoorden. Ze vertellen je waarschijnlijk over de rechten die ze kennen, maar slechts weinig mensen kennen al hun rechten. Zoals je in de bovenstaande definities kon lezen, is een recht een bepaalde vorm van vrijheid. Het is iets waar je aanspraak op kunt maken, gewoon omdat je mens bent. Mensenrechten zijn gebaseerd op het principe van respect voor het individu. De onderliggende reden is dat ieder persoon een moreel en rationeel wezen is, dat met waardigheid behandeld dient te worden. Het worden mensenrechten genoemd omdat ze voor alle mensen ter wereld gelden. In een land of binnen een groep kunnen ook andere specifieke regels gelden maar ook daarnaast gelden altijd de mensenrechten - de enige rechten die voor iedereen gelden voor wie en waar dan ook - gewoon omdat je leeft. Veel mensen kennen waarschijnlijk alleen de vrijheid van meningsuiting en religie en mogelijk nog één of twee andere, als hen gevraagd wordt hun rechten te noemen. Het staat buiten kijf dat dit belangrijke rechten zijn en de volledige reikwijdte van mensenrechten is erg breed. Ze houden keuzevrijheid en kansen in. Ze houden vrijheid om een baan te verkrijgen in, een carrière te beginnen, een partner te kiezen en kinderen op te voeden. Ze omvatten het recht om vrij te reizen en het recht om te werken zonder pesterij, misbruik en de dreiging om zomaar ontslagen te worden. Ze omvatten zelfs het recht op vrije tijd. Heel vroeger waren er geen mensenrechten. Toen kwam iemand met het idee dat mensen bepaalde rechten zouden moeten hebben. En dat idee werd uiteindelijk, na de Tweede Wereldoorlog, opgeschreven in het document dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens wordt genoemd, de 30 rechten waarop alle mensen zich kunnen beroepen.

Voor mensen met autismespectrumstoornis (ASS) kunnen specifieke interesses een krachtige bron van motivatie en voldoening zijn. Deze interesses gaan verder dan gewone hobby's; ze zijn diep geworteld en kunnen een centrale rol spelen in hun leven. Een specifieke interesse kan variëren van wetenschap en technologie tot kunst, muziek, of zelfs popcultuur zoals films of stripboeken. Wat deze interesses zo bijzonder maakt, is de intensiteit waarmee ze worden nagestreefd. Het is niet zomaar een voorbijgaande fascinatie, maar eerder een passie die iemand volledig absorbeert en waarin ze excelleren.