#51 | Esoterie en het vergeten verhaal van het Westen | Wouter Hanegraaff

In deze aflevering ga ik in gesprek met Wouter Hanegraaff, hoogleraar geschiedenis van de hermetische filosofie en verwante stromingen aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is één van de grondleggers van het academisch onderzoek naar Westerse esoterie en onlangs bekroond met de KHMW Oeuvreprijs 2025. Een uitspraak die de kern van ons gesprek vangt is: “Alles wat in de hoek van esoterie terechtkwam, werd niet meer serieus onderzocht, maar weggeschreven als rejected knowledge – terwijl het eeuwenlang een centrale rol speelde in onze cultuur.”

We spreken over de geschiedenis van esoterische tradities in het Westen en hoe ideeën over gnostiek, hermetisme, magie, astrologie en alchemie ooit als vanzelfsprekend onderdeel van wetenschap en religie werden gezien. Hanegraaff laat zien hoe deze kennisstromen vanaf de Reformatie en de Verlichting systematisch naar de marge zijn geduwd – als gevaarlijk, irrationeel of simpelweg onzin. Maar juist daardoor zijn we vergeten hoeveel invloed ze hebben gehad op de ontwikkeling van onze filosofie, wetenschap en religie.

Het gesprek raakt aan een dieper punt: wat beschouwen wij eigenlijk als normaal? En welke verhalen en aannames liggen daaraan ten grondslag? Hanegraaff pleit ervoor dat we voorbij de façade van het normale kijken en ook de stemmen en ideeën horen die ooit zijn weggeschreven. Zoals hij zegt: “Eerst luisteren en dan oordelen. Want vaak blijkt dat wat wij afdoen als onzin ons toch iets belangrijks kan leren.”

Deze podcast draait uiteindelijk om het herwaarderen van esoterische kennis. Niet omdat je er blind in moet geloven, maar omdat ze ons kan helpen de vanzelfsprekendheden van ons eigen westerse denken te bevragen. Je hoeft het er niet mee eens te zijn, maar het simpelweg negeren of wegwuiven als onzin doet geen recht aan de rol die dit gedachtegoed heeft gespeeld – en nog steeds kan spelen – in ons begrip van de wereld.

---------
👉 Website: https://marcotoday.tv
👉 Spotify: https://open.spotify.com/show/03auVm2dfIsquFCfCt7Q9p
👉 Apple Podcasts: https://podcasts.apple.com/nl/podcast/marcotoday/id1660773435
👉 SoundCloud: https://soundcloud.com/marcotoday
👉 YouTube: www.youtube.nl/@marcotoday
👉 Rumble: https://rumble.com/c/c-1164461