Ահազանգ մոլորակի համար. խորը ֆոկուսային երկրաշարժեր եւ աղետներ

Սեյսմիկ ակտիվությունը մոլորակի վրա անշեղորեն աճում է, բայց դա մնում է առանց գիտության եւ համաշխարհային հանրության պատշաճ ուշադրության: Հատկապես մտահոգիչ են խորը կիզակետով երկրաշարժերը, որոնք տեղի են ունենում ավելի քան 300 կմ խորության վրա: Փետրվարի 12-ից 18-ը ընկած շաբաթվա ընթացքում տեղի ունեցած այս եւ այլ կլիմայական աղետների մասին տե՛ս թողարկումը։
Ավստրալիա
Փետրվարի 14-ին Զելիան հարվածել է Պիլբարա շրջանին մինչեւ 290 կմ/ժ արագությամբ քամու պոռթկումներով եւ տեղատարափ անձրեւով: Որոշ շրջաններում 3 օրվա ընթացքում տեղացել է մինչեւ 500 մմ անձրեւ՝ հանգեցնելով ռեկորդային ջրհեղեղների։
Տարածաշրջանի նավահանգիստներից շատերը փակվել են, այդ թվում՝ Պորտ Հեդլենդը, որն աշխարհի խոշորագույն երկաթի հանքաքարի արտահանման կենտրոններից մեկն է:
Փոթորիկը վնասել է ենթակառուցվածքները, տապալել հարյուրավոր ծառեր, ավերել շենքեր եւ վնաս պատճառել գյուղատնտեսությանը:
Սաուդյան Արաբիա
Փետրվարի 14-ից Սաուդյան Արաբիայի արեւմտյան շրջաններում սաստիկ կարկտահարությունը կտրուկ ցուրտ է առաջացրել։ Հորդառատ անձրեւները հանգեցրել են ջրհեղեղների, իսկ պոռթկուն քամիները բարձրացրել են փոշու եւ ավազի ամպեր։ Կարմիր ծովում ալիքների բարձրությունը հասել է 2 մ-ի, իսկ Թաիֆ քաղաքում կարկուտի գետեր են գոյացել։
Մայրաքաղաք Էր Ռիադում ներգրավվել են ավելի քան 6500 մասնագետներ, այդ թվում՝ ինժեներներ եւ բանվորներ, ինչպես նաեւ մոտ 1800 մեքենա եւ սարքավորումներ արագ արձագանքման համար։

ԱՄԸՆԸ
Փետրվարի 13-ին մթնոլորտային գետը հարվածել է Կալիֆոռնիային՝ առաջացնելով անձրեւներ, ամպրոպներ եւ ուժգին փոթորկոտ քամիներ։ Ամենից շատ տուժել են հարավային շրջանները, որոնք ավերվել են վերջին անտառային հրդեհներից: Այստեղ հողը, ծածկված մրի խիտ շերտով, ասֆալտի նման վանում էր անձրեւաջրերը։ Արդյունքում այրված լանջերի երկայնքով փոթորկոտ առվակներ են հոսել՝ առաջացնելով սելավներ, սողանքներ եւ գետերի մակարդակի կտրուկ բարձրացում:
Մալիբուում աղբի հոսքերը օվկիանոս են քշել հրշեջ ծառայության ավտոմեքենան, որի ներսում աշխատակից է եղել։ Բարեբախտաբար, փրկարարը կարողացել է դուրս գալ ավտոմեքենայից եւ թեթեւ վնասվածքներով հասել անվտանգ տարածք։
Փետրվարի 15-16-ին հզոր փոթորիկը մոլեգնեց Միացյալ Նահանգների հարավ-արեւելքում, որից տուժեց ավելի քան 128 միլիոն մարդ ամբողջ տարածաշրջանում: Աղետը խլել է առնվազն 10 մարդու կյանք։
Ամենամեծ վնասը կրել է Կենտուկի նահանգը, որտեղ տեղ-տեղ տեղացել է մինչեւ 178 մմ անձրեւ։ Գետերի մակարդակը հասել է պատմական մակարդակի, ջրի տակ են անցել ամբողջ թաղամասեր եւ ավելի քան 300 ճանապարհներ:
Իտալիա
Իտալիան ենթարկվել է տարբեր էքստրեմալ կլիմայական իրադարձությունների։
Էթնա լեռան վրա ինտենսիվ պայթյունավտանգ գործունեությունը շարունակվում է։
Լավայի գետի երկարությունը հասնում էր գրեթե 3 կմ-ի։ Շփվելով ձյան հետ՝ այն առաջացրել է գոլորշու ուժեղ արտանետումներ, եւ հալված ջրերը լանջերով ներթափանցել են հովիտ։
Փետրվարի 15-ին Կամպի Ֆլեգրեյ սուպերհրաբխի տարածքում սկսվել է երկրաշարժերի հերթական պարս։ Փետրվարի տասնինի դրությամբ գրանցվել է 647 ցնցում։
Հունաստան
Սանտորինի կղզու տարածքում երկրաշարժերը չեն հանդարտվում։ Անցած շաբաթ շարունակվող սեյսմիկ պարսի պատճառով Էգեյան ծովում գտնվող եւս 3 հունական կղզիներում արտակարգ դրություն է հայտարարվել։
Իսկ փետրվարի 18-ին Սանտորինի եւ Ամորգոս կղզիների միջեւ 2 ուժեղ ցնցում է գրանցվել՝ 5,1 մագնիտուդով։
Ռուսաստան
Ռուսաստանի Ալթայի Հանրապետության որոշ բնակիչներ փետրվարի 15-ի առավոտյան արթնացել են՝ տեսնելով իրենց պատերի, մահճակալների եւ ջահերի ճոճվելը: Սրա պատճառը Կոշ-Աղաչի շրջանում տեղի ունեցած 6,4 մագնիտուդ ուժգնությամբ երկրաշարժն էր։
Երկրաշարժը զգացվել է ոչ միայն Սիբիրի տարածաշրջանում, օրինակ՝ Բառնաուլում, ցնցումները զգացվել են նույնիսկ շենքերի ստորին հարկերում։
Ռուսաստանին հարակից երկրներում՝ Ղազախստանում, Մոնղոլիայում եւ Չինաստանում նույնպես գրանցվել են այս սեյսմիկ իրադարձության արձագանքները։
Խորը կենտրոնացված երկրաշարժեր։
Այս տարվա առաջին 50 օրվա ընթացքում Իտալիայի, Ճապոնիայի, Ռուսաստանի, Ֆիլիպինների, Ինդոնեզիայի, Ֆիջիի եւ այլ շրջանների տարածքում գրանցվել է առնվազն 123 խորը կիզակետով երկրաշարժ՝ 4 բալից ավելի ուժգնությամբ։
Խորը կիզակետով երկրաշարժերը սեյսմիկ ակտիվության ոչ տիպիկ տեսակն են եւ հեռու են ավանդական գիտության կողմից ուսումնասիրվելուց, քանի որ դրանք տեղի են ունենում այնպիսի խորություններում, որտեղ թիկնոցի նյութը պլաստիկ է եւ պարզապես չի կարող կոտրվել, ինչպես սովորական երկրաշարժի դեպքում:
Այսպիսով, ինչո՞ւ են առաջանում այս երեւույթները եւ ինչո՞ւ են դրանք այդքան վտանգավոր հենց հիմա:
Մանրամասների համար դիտիր տեսանյութը։