Paris Komünü’ne katılan Osmanlılar kimlerdi? - Vesaire (4)

Tarihteki ilk sosyalist hükümet denemesi olan Paris Komünü, bahar günlerinde doğdu. III. Napolyon tarafından başlatılan ve Fransızların yenilgisiyle sonuçlanan Fransa-Prusya Savaşı’nın ardından, Paris’te devrimci güçlerin örgütlediği halk ayaklanmasıyla kuruldu. 1871 yılının baharında 72 gün boyunca iktidarda kaldı. Ömrü kısa da olsa, devrim hükümeti tarihin en görkemli anlarından birini hazırlamıştı.

Paris Komünü için şimdilik bu kadarıyla yetinelim, hikâyemiz için biraz daha erken bir tarihe ve İstanbul’a uzanalım.

Namık Kemal, Ali Suavi, Agâh Efendi, Kayazâde Reşat Bey, Menâpirzâde Nuri Bey ve Mehmet Emin Bey gibi isimlerden mürekkep genç Osmanlı aydınları, dönemin padişahı Sultan Abdülaziz’den ve Sadrazam Ali Paşa’nın yarattığı boğucu ortamdan nefret ediyorlardı. 7 Haziran 1865’te Osmanlı Posta İdaresi’nin ilk müdürü, ilk Posta Telgraf Nazırı Ahmet Şükrü Bey’in şimdilerde Sabancı Köşkü olarak bilinen Yeniköy’deki evinde toplandılar. Toplantının ikinci günü ise dikkat çekmemek için Belgrad Ormanı’nda bir piknik görüntüsü altında gerçekleşmişti. Hürriyet ve eşitlik arayışındaki genç Osmanlı aydınlarının gizli örgütü İttifak-ı Hamiyet (Yurtseverler Birliği) böylece ortaya çıktı. Daha sonra “Jön Türkler” olarak da anılacak bu kuşak, dönemin yönetimi tarafından hem yurtiçinde hem de yurtdışında çeşitli kovuşturmalara maruz bırakılacaktı.

Jön Türkler gazeteyi aydınlanmanın ve toplumsal dönüşümün önemli bir unsuru olarak gördüğünden Ali Suavi, Namık Kemal, Şinasi gibi grubun önde gelenleri gazetelerde dönemin yönetimini topa tutuyorlardı. Ali Suavi Muhbir gazetesinde, Namık Kemal de Tasvir- i Efkar gazetesinde bir meclis ve anayasa gerekliliğine vurgu yapan sert yazılar yazıyordu.

Yazan: Recep Berber
Sunan: Arda Kavaklıoğlu

https://vesaire.org/paris-komunu-katilan-osmanlilar-kimlerdi/