Het verhaal van Adrien de Gerlache en de Belgische Antarctische expeditie van 1897-1899

Geboren in Hasselt in Oost-België als zoon van een legerofficier, werd de Gerlache opgeleid in Brussel. Van jongs af aan werd hij sterk aangetrokken door de zee en maakte in 1883 en 1884 drie reizen naar de Verenigde Staten als scheepsjongen op een oceaanstomer. Hij studeerde Ingenieurswetenschappen aan de Vrije Universiteit Brussel. Na het beëindigen van zijn derde jaar in 1885, verliet hij de universiteit en trad op 19 januari 1886 in dienst bij de Belgische Marine.

Gefrustreerd door het eentonige werk aan boord van de veerboten Oostende-Dover, bood de Gerlache zijn diensten aan aan de Belgische koning Leopold II en de Welsh-Amerikaanse avonturier Henry Morton Stanley, voor een expeditie naar Congo, maar het aanbod werd afgewezen. Ook een brief aan poolreiziger Otto Nordenskiöld bleef onbeantwoord. Ten slotte begon hij met het plannen en promoten van zijn eigen expeditie naar Antarctica en legde zijn plan in 1894 voor aan de Belgische Koninklijke Geografische Vereniging.

In 1896 kocht De Gerlache het in Noorwegen gebouwde walvisschip Patria, dat na een uitgebreide verbouwing omgedoopt werd tot de Belgica. Met een multinationale bemanning vertrok hij vanuit Antwerpen op 16 augustus 1897. Aan boord was ook Roald Amundsen die als stuurman onbetaald wilde meereizen. De Belgica voer onder de clubwimpel van de RYCB, Royal Yacht Club de Belgique.

In januari 1898 kwam de Belgica aan bij de kust van Grahamland. De Gerlache noemde de straat tussen de Grahamlandkust en westelijker gelegen strook eilanden de Détroit du Belgica, de Belgicastraat. Na het in kaart brengen en naamgeven van enkele eilanden stak de expeditie op 15 februari 1898 de zuidpoolcirkel over.

Op 28 februari 1898 raakte het schip gevangen in het ijs. Hoewel de negentienkoppige bemanning het uit alle macht weer vrij probeerde te krijgen bleef het vastzitten. Ten slotte realiseerden de bemanningsleden zich dat ze de winter op Antarctica zouden moeten doorbrengen. Enkele maanden later, op 17 mei, trad de totale duisternis in, wat zo bleef tot 23 juli. Hierna volgden nog zeven maanden waarin de bemanning vruchteloos probeerde het schip te bevrijden. Verschillende zeelieden vertoonden symptomen van scheurbuik en ook kreeg menig bemanningslid te kampen met mentale problemen.

Uiteindelijk, op 15 februari 1899, konden ze het schip een klein kanaal binnentrekken dat ze de weken ervoor hadden uitgehakt in het ijs. Het duurde bijna een maand om ongeveer elf kilometer af te leggen. Op 14 maart lieten ze het ijs achter zich en op 5 november keerde het schip in Antwerpen terug.

In 1901 werd De Gerlache's boek Quinze Mois dans l'Antarctique uitgegeven. Een jaar later werd het bekroond door de Académie française. Ook de kapitein Georges Lecointe en de Amerikaanse scheepsarts Frederick Cook publiceerden een relaas van de expeditie. Het dagboek van de Noorse stuurman Roald Amundsen werd pas later uitgegeven.

De Belgicastraat werd later hernoemd tot Gerlachestraat om de expeditieleider te eren; ook werd er een geslacht van Antarctische draakvissen, de Gerlachea, naar hem genoemd.

Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo

#AdrienDeGerlache #BelgischeAntarctischeExpeditie #Documentaire