Kinderen van de Dekolonisatie: De onafhankelijkheid van Congo

Op 30 juni 1960 wordt Congo onafhankelijk. Koning Boudewijn is er bij en looft het heroïsche, visionaire werk van Leopold II. Vijftig jaar later, bij het bezoek van koning Albert II en koningin Paolo, wordt een borstbeeld van koning Boudewijn ingehuldigd. Zijn imago heeft weinig geleden onder de turbulente onafhankelijkheid. Dat van Leopold II staat ook nog overeind. Recent kreeg hij nog een borstbeeld in een reeks nissen voor het nieuwe provinciegebouw van Lubumbashi. Ook Emile Wangermée, adjunct-gouverneur generaal onder Leopold II, die wordt beschouwd als stichter van Lubumbashi, kreeg er een plaats.

De onafhankelijkheid in 1960 leidt tot een sterke uitstroom van kolonialen. De helft van de 85.000 Belgen, missionarissen inbegrepen en 15.000 blanken van andere origine, verlaat het land op een maand tijd ongeveer. Ook al zijn er die misbruik hebben gemaakt van de onevenredig grote macht die ze er hadden, toch zijn er bij hen en hun nakomelingen en familie heel veel met een groot hart voor Congo. Zij hadden ook al de mentale stap gezet van het paternalisme destijds naar respectvol omgaan met burgers van een andere cultuur, een ander land en origine en dus naar een vorm van gelijkwaardig omgaan met elkaar. Velen van hen zijn nu actief in wat heet “de vierde pijler”: kleine organisaties die een schooltje hier een ziekenhuisje daar proberen te financieren. De stem van de mensen die 1960 hebben meegemaakt, is bijna volledig verloren gegaan.

In de postkoloniale tijd wordt Congo Zaïre. Mobutu, al actief achter de schermen sinds 1960, wordt president in 1965. Hij blijft het tot 1997. Mobutu maakt zich groot met gigantische projecten zoals de Ingadam in de jaren ’70. In vele gevallen hebben ze weinig baat gebracht. Mobutu heeft het land, samen met een kleine elite, leeggezogen. Kenners zeggen dat je Congo niet gemakkelijk verarmd krijgt, omdat er onder- en bovengronds gigantisch veel mogelijkheden zijn. Toch is de bevolking er slecht aan toe. Tot 1960 zegt de blanke koloniaal hoe je het moet doen. Na 1960 kwam er de technische assistentie door blanken, de ontwikkelingssamenwerking… De genadeslag voor Congo kwam er vanaf 1994 en vooral in 1996. De genocide in Rwanda in 1994 dreef anderhalf miljoen vluchtelingen de grens over, naar vluchtelingenkampen rond Goma en Bukavu. De Congolese strofiguur was niemand minder dan Laurent Désiré Kabila. De facto heeft het Rwandese regeringsleger, aangevuld met Congolese kindsoldaten die onderweg werden ingelijfd en met gedeserteerde Congolese regeringssoldaten van Mobutu die al jarenlang niet meer betaald werden, heel Congo veroverd. Onderweg werden massaal Rwandese vluchtelingen vermoord en ook veel Congolezen, vooral zij die ervan werden verdacht Rwandese vluchtelingen te helpen. Volgens een VN rapport uit 2010 zou het gaan om 200.000 – 220.000 doden. Die oorlog destabiliseerde het land, want het leger zette zijn tocht in het hele land door.

Tot op vandaag blijft de situatie in de regio erg gespannen. De Congolezen zien de Rwandezen als moordenaars die hun land hebben aangevallen en Congolezen hebben vermoord. “Tshisekedi probeert vandaag op zijn manier de relaties te verbeteren, maar stoot op veel tegenstand. Men is niet vergeten wat de Rwandese president gedaan heeft. Het gaat dan niet alleen over degenen die werden vermoord, maar ook om al wie vervolgens is omgekomen door honger en uitputting, omdat alles werd vernield.”

Meer info: https://belgiancongo.medium.com/de-onafhankelijk-van-congo-4c45a689a3a3

Volg op Twitter: https://twitter.com/BasedCongo

#BelgischCongo #KoningBoudewijn #PatriceLumumba